C1 1,5706268; C3 0,6432292; C5 0,0727102.
3i6
Zo wordt sin a berekend met behulp van de reeks
i n
sin n-X y C2i4-1x2i+1 - - in radialen).
2 Z_l 2
i O
waarbij I a i.
Eerst moet hier dus x worden berekend.
Indien we van deze reeks de eerste drie termen gebruiken en de
overige verwaarlozen, vinden we voor de constanten gemakkelijk:
Willen we de sinus nauwkeuriger bepalen dan met deze constanten
mogelijk is, dan zullen we van de reeks een term meer moeten
gebruiken. In dat geval vinden we voor de constanten:
Cj +1,570794852^3 —0,645920978; C5 +0,079487663;
C7 0,004362476.
Hieruit blijkt dus dat de waarde van een bepaalde term af
hankelijk is van het aantal termen waarmee wordt gewerkt.
Als voorbeeld voor het programmeren van een landmeetkundige
berekening, uit te voeren met de IBM-610, heb ik gekozen de be
rekening van de benaderde coördinaten van een snelliuspunt
volgens Cassini. Aan de hand van het formulier Kadaster nr. 32
is een blokdiagram (zie blz. 317) opgesteld, dat de ontleding van de
berekening in onderdelen weergeeft. Met behulp van dit blokdiagram
en gelet op de reeds besproken programma's is het nu niet moeilijk
meer he tprogramma voor de methode van Cassini uit te schrijven.
In de kleine vakjes bovenaan de Programming sheet" (zie blz. 319)
is aangegeven in welke registers van het geheugen de diverse te
onthouden getallen zullen worden ondergebracht. Nadat de con
stanten die voor de berekening van de coördinaten van alle snellius-
punten nodig zijn, in het geheugen zijn gebracht (instructies 1 t/m 9),
wordt de punch switch ,,on" gezet, waardoor alle volgende op het
keyboard (toetsenbord) aangeslagen instructies in de programma
tape worden geponst. Daarna worden de gegevens voor de bereke
ning ingebracht. In de kolom „remarks" is het verloop van de be
rekening aangegeven. De verklaring voor enkele in het programma
en uiteraard ook op het keyboard voorkomende symbolen die niet
zonder meer duidelijk zijn, is als volgt:
KB keyboard; CR carriage return; SL shift left; RO
read out; TAB tabulate; SEQ sequence.
Pas bij instructie nr. 60 doet zich een bijzonderheid voor. Daar
wordt, voor de berekening van een cotangens, verwezen naar het
in de rekenautomaat aanwezige schakelpaneel. Met dit schakel
paneel bestaat naast inbrengen via het keyboard of via een pons-
strook een derde mogelijkheid om instructies in het rekenorgaan
van de machine te brengen. Zonder hier verder op in te gaan kan
worden gezegd, dat zich op het schakelpaneel een groot aantal
kleine stopcontacten bevindt, die op verschillende manieren met
