3i8
elkaar kunnen worden verbonden. Er is dan dus sprake van een
ingebouwd programma. Van de wijze waarop wordt verbonden
hangt het af, welke instructies zullen worden afgegeven nadat,
tengevolge van instructie nr. 60, het werk is overgedragen aan
het schakelpaneel.
In ons geval gaat het dus om de berekening van een cotangens.
Deze wordt berekend volgens de betrekking cotg a 1/ - 11
sin2 a
waartoe eerst sin a wordt berekend met behulp van de reeds be
sproken reeksontwikkeling voor sin ot (blz. 316). De hiervoor be
nodigde constanten zijn al door de eerste negen instructies in de
machine gebracht.
De verwijzing naar het schakelpaneel herhaalt zich bij instructie
nr. 63, wederom voor de berekening van een cotangens. Voor de
rest verloopt het programmeren hier zonder bijzonderheden.
Zelfs het programmeren kan worden geautomatiseerd, waardoor
het mogelijk is geworden dit in een cursus die 12 uur duurt, te leren.
Zonder deze automatisering is het overigens toch nog slechts een
kwestie van enkele dagen het programmeren onder de knie te krijgen.
Nog moet worden opgemerkt, dat de Auto-point computer
IBM-610 zijn naam dankt aan de eigenschap die deze rekenautomaat
bezit, zelf de positie van de komma te bepalen; daartoe behoeft
slechts een schakelaar in een bepaalde stand te worden gebracht.
De gehele berekening door staat dan steeds de komma op de juiste
plaats. Dit is een gerief, dat men aan vele kleinere machines te
vergeefs zal zoeken.
Het bovenstaande beoogt niet een volledig inzicht te geven in
hetgeen met rekenautomaten is te bereiken. Evenmin was het de
bedoeling het programmeren in al zijn finesses te behandelen. Ik
acht mijn doel reeds bereikt, als ik enige belangstelling heb weten
te wekken voor het kleinere soort rekenautomaten, dat zich o.m.
bij uitstek leent voor het verrichten van landmeetkundige reken-
arbeid. Het programmeren heb ik een belangrijke plaats gegeven
in mijn betoog, om aan te tonen, dat het werken met dit type reken
automaten geen bijzonder moeilijke aangelegenheid is, doch een
bezigheid, die in korte tijd is te leren.
De directie van de Internationale Bedrijfsmachine Maatschappij
N.V. te Amsterdam wil ik tenslotte gaarne danken voor de door
haar verstrekte gegevens, die ik bij het samenstellen van dit artikel
niet kon missen.
Noot.
Het enige exemplaar van de Auto-point computer IBM-610 dat
zich momenteel in Europa bevindt, staat opgesteld op de Wereld
tentoonstelling te Brussel.
