vinden. De term 1)2 cos 5°)
kan zonder iets
0,707107
te noteren met de machine worden berekend door de cos, bepaald
in het resultaatregister, te delen door 0,707107 (zonder de teken-
knop op te zetten), dan l op het instelbord te zetten en ten
slotte het omwentelingsregister bij te draaien tot nul.
Voor het berekenen van coördinaten uit argument en afstand
(GD blz. 54) vindt de heer Rijsdijk het noteren van sin en cos niet
nodig. De in het resultaatregister bepaalde (co) sinus kan immers
naar het instelbord worden overgebracht en met de gegeven afstand
vermenigvuldigd.
Berekening van meetpunten
In plaats van de gebruikelijke methode GD blz. 117 stelt de
schrijver de volgende rekenwijze voor:
1 2 3 4 5 6
Or
P
s
Ib
p
enz.
Rr
X,
Xc
Na de handeling 3 wordt p genoteerd.
Op overeenkomstige wijze geschiedt de berekening van q en
de ordinaten. Daarna X )p2 q2. Dus niet de sluitterm wordt
bepaald, maar de relatieve vergroting. In het formulier wordt de
eerste regel gereserveerd voor p en qop de tweede regel komen aE
en de coördinaten van Eop de derde regel de coördinaten van A
op de volgende regels de afstanden tot de meetpunten en hun
coördinaten.
Algemeen formulier
Ten slotte toont de heer Rijsdijk aan, dat alle behandelde be
rekeningen als construerende bewerkingen zijn te beschouwen, waar
bij het instellen van rechten het grondbeginsel is. Op grond hier
van stelt hij een universeel formulier voor, dat de formulieren
Kad. nrs. 27, 29, 32, 35, 36, 43 en 44 zou vervangen. Hier is het
werk van de schrijver, zoals op meer plaatsen, bepaald onvoldragen.
Men vindt er twee verschillende versies in van dit formulier, althans
wat de kop betreft. Het spreekt vanzelf, dat een zeer ervaren
rekenaar de rekenschema's in het hoofd heeft en dus wel zonder
formulieren kan werken. Hij heeft voldoende aan een stuk papier
dat in acht kolommen is verdeeld. Als ik het goed begrijp (het is alles
erg onduidelijk) wil de heer Rijsdijk twee van dergelijke formulie
ren, die slechts in de kop verschillen. Het ene dient dan voor de
berekening van veelhoekspunten, meetpunten, argumenten, over
gangen en snijpunten van rechten; het andere voor benaderde
coördinaten van snelliuspunten en argumenten.
14
cos (tl; 50)
dB
«c
