79
zonder micrometer tot i cgr. Men kan de nauwkeurigheid van de
hoekmeting opvoeren door toepassing van de repetitiemeting.
Hierbij zijn ook de snelle en langzame gangen voor de scherpstelling
van de kijker en voor de zijdelingse fijnbeweging constructief
bedoeld als middel om de nauwkeurigheid op te voeren. De repetitie
klem is eenvoudig te bedienen. Openen en sluiten van de repetitie
klem volgen elkaar op, wanneer telkens na het richten de klem
door 1/4 omdraaiing verder naar rechts wordt gedraaid. De gebruiks
aanwijzing die bij de theodoliet wordt verstrekt geeft aan, dat bij
6 X repeteren een hoeknauwkeurigheid van 3 dmgr wordt bereikt.
Bij proefnemingen in het laboratorium zijn wij daar belangrijk
onder gebleven. Wij vonden namelijk een standaardafwijking van
1,4 dmgr. Natuurlijk wordt de helft van de metingen in doorge
slagen kijkerstand uitgevoerd. Dit betekent, dat men steeds een
even aantal malen moet repeteren.
Opstelling van de theodoliet boven het terreinpunt kan geschieden
met schietlood, centreerstok of optisch lood. De centreerstok evenals
de optische centrering wordt afzonderlijk bijgeleverd. De optische
centrering is op twee manieren uitgevoerd.
De eerste is een centreerapparaat, dat i.p.v. de theodoliet in
het onderstel kan worden geplaatst, en na de centrering wordt weg
genomen om de theodoliet er voorzichtig weer op te zetten. De
tweede manier is een optische centreerinrichting in het onderstel
van de theodoliet.
De centrering met centreerstok heeft het voordeel, dat men on
middellijk de instrumenthoogte afleest op de uitschuifbare cen
treerstok.
Mogelijkheden voor het gebruik van de theodoliet.
1. Veelhoeksmeting, ook met geleide centrering. Het spreekt
vanzelf, dat men dan minstens drie, liefst vier, statieven moet
gebruiken, en repetitiemeting moet toepassen met aflezing van de
micrometer.
2. Puntsbepaling met toepassen van de repetitiemeting.
3. Afstandsmeting.
a) Met afstandsdraden op het diafragma.
De kijker is analaktisch, d.w.z. heeft geen optelconstante en een
vermenigvuldigconstante van 100. Het instrument is dus geschikt
voor tachymetrische opnamen.
b) Met basislat van 2 meter.
De parallaktische hoek wordt verkregen door hoekmeting.
4. Boussolemeting.
Een buisboussole kan worden bevestigd op de cylinderaanzet,
die zich bij de klem voor verticale kijkerbewegingen bevindt. De
horizontale rand wordt op het magnetisch noorden georiënteerd,
en men leest de richting verder af op de horizontale rand.
