49
triangulatie op bescheiden schaal wordt toegepast en wel ter over
brugging van het Skagerrak, met een gemiddelde breedte van
135 km.
Een vliegtuig, nagenoeg het midden van de zeestraat volgend,
werpt een fakkel, aan een valscherm hangend, uit. In drie punten
op de Noorse en op de Deense kust wordt de richting naar de
fakkel met een hoekmeetinstrument bepaald, waarbij gelijktijdig
heid van meting met het oog op het afdrijven van de fakkel
door de wind verkregen wordt door speciale radio-tijdsignalen,
opgevangen door alle zes stations.
De waarneming wordt herhaald met telkens een fakkel in een
ander punt van de vliegbaan, zodat een meetkundige figuur ont
staat, die Denemarken en Noorwegen aan elkaar verbindt.
Een tweede maal wordt de fakkelmethode in een geheel ander
deel van de wereld toegepast; de Bahama-eilanden worden aan
het vaste land, aan Florida, verbonden.
In Canada gebruikt men de methode over land: in het verlaten,
eindeloos gebied in het noorden.
Het beginsel is gelijk gebleven, de techniek verbeterd. In de
instrumenten, waarmee men de richting naar de fakkel meet, wordt
een kleine robot-camera gebouwd voor de registratie van de rand-
verdeling. De waarnemers behoeven met hun kijker de fakkel
slechts te volgen; de camera's worden radiografisch van het vlieg
tuig uit bediend, waardoor een grote mate van gelijktijdigheid
verzekerd wordt.
Toch heeft de methode ernstige bezwaren: een gecompliceerde
organisatie, een vrij groot aantal medewerkers en afhankelijkheid
van gunstig weer over een uitgestrekt gebied van enige tienduizen
den vierkante kilometers. Zij zal dan ook waarschijnlijk op de
achtergrond geraken in de concurrentie met de elektronische
methoden.
Van deze laatste zijn het in het bijzonder Shoran (afgeleid van
short range) en de geperfectioneerde variant daarvan, Hiran
(high precision Shoran) waarmee men in de laatste vijftien jaren
veel belangrijke verbindingen over zeeën en oceanen heeft gemeten.
Ofschoon ook hier, zoals helaas zo vaak, de oorlog stimulerend
heeft gewerkt, werd het beginsel van Shoran reeds enkele jaren
vóór die tijd gevonden.
Het is 1938. In de laboratoria van de R.C.A., de Radio Corpo
ration of America, wordt hard gewerkt aan de ontwikkeling van
televisie. Men stuit op moeilijkheden. Op het scherm vertoont
zich behalve het eigenlijke beeld een verschoven bij-beeld, soms
zelfs méér dan één. Men ontdekt de oorzaak: de radiogolven volgen
niet alleen de kortste weg van zender naar ontvanger, maar pok
een omweg door weerkaatsing tegen muren van gebouwen. Het
beeldsignaal dat de omweg neemt, komt later dan het andere bij
de ontvanger aan en levert een verschoven bij-beeld.
