50
Een flits van genialiteit, men pleegt dit geluk te noemen of
toeval of een gelukkig toeval, doet de leidende ingenieur de lastige
storing als een interessant verschijnsel zien. Hij beseft dat de grootte
der verschuiving van het bij beeld hem in staat stelt het verschil
van weg en omweg te berekenen. Het moet derhalve mogelijk zijn
een apparaat te bouwen speciaal om afstanden te bepalen.
Met nog slechts een vaag idee omtrent het nut (voor blindvliegen
kan het wellicht bruikbaar zijn) slaat men deze zijweg in.
Twee instrumenten worden gebouwd en opgesteld in ver van
elkaar gelegen punten. Een radiosignaal uitgezonden door het
ene instrument, wordt door het andere ontvangen en weer terug
gezonden. Lit de tijd die het signaal erover doet om de heen- en
terugweg af te leggen en de bekende snelheid, kan de afstand
tussen beide punten worden berekend.
Reeds de eerste proeven geven een bevredigende uitkomst en
de R.C.A. de oorlog is inmiddels uitgebroken biedt de vinding
aan de luchtmacht aan. Met opzet, om het aanbod niet onwerkelijk
te doen lijken, noemt men een nauwkeurigheid die slechts een
tiende is van wat men reeds bereikt heeft. Toch leidt de schijn
van „te mooi om waar te zijn" tot twijfel en vertraging in de verdere
ontwikkeling.
Het is pas in het najaar 1944 dat de Shoran-methode in de oorlog
voering wordt gebruikt om bommenwerpers nauwkeurig boven
hun doel te brengen, letterlijk en figuurlijk met éclatant succes.
De hoge nauwkeurigheid in afstandsmeting, die Shoran bewijst
te kunnen leveren, heeft inmiddels de aandacht getrokken van de
geodeet. In nauwe samenwerking met de elektronicus past hij de
methode en de instrumenten aan landmeetkundige eisen aan en
het gehoopte resultaat wordt inderdaad bereikthet is nu mogelijk
de afstand tussen zeer ver van elkaar gelegen punten rechtstreeks
en zeer nauwkeurig te bepalen. Achthonderd kilometer is de grootste
afstand die tot heden „in eens" gemeten is; dat is gelijk aan Delft-
Milaan!
Ook hiervoor heeft men een vliegtuig nodig. Het vliegt op een
constante hoogte dwars over het midden van de te meten lijn
en zendt signalen uit, die in de eindpunten van de lijn ontvangen
worden en teruggezonden. In het vliegtuig wordt de tijd gemeten,
die elk signaal gebruikte om heen en terug te reizen, en daaruit
kan elk der afstanden vliegtuigeindpunt worden afgeleid.
Het is duidelijk dat, naarmate het vliegtuig de lijn in kwestie
nadert, de som van deze twee afstanden voortdurend afneemt,
tot een minimum wanneer men de lijn passeert en daarna weer
groter wordt. Door de aldus bepaalde minimum-som-der-afstanden
naar zeeniveau te projecteren, krijgt men de gevraagde lengte van
de lijn op aarde.
Boven één enkele afstand echter, verdient een driehoeksnet
de voorkeur: een mozaiek van driehoeken met zijden van enige
