bepaald tijdschrift weer, dan spreekt men wel van een „Klapper"
(bijv. die op K. en L. 1885-1934). Men spreekt in dit verband ook
wel van „Documentatie", maar al deze begrippen zijn niet scherp
omlijnd. De „Fédération internationale de documentation"
(F. I. D.) gebruikt een zeer ruime definitie van dit begrip. Loosjes
probeert in zijn „Documentatie van wetenschappelijke litteratuur"
een betere definitie en ergens in het tijdschrift „Bibliotheekleven"
zegt Mr. van Leeuwen (Bibl. Ec. Hogeschool) kort en krachtig:
„Een systematische catalogus van boeken heet een bibliografie, van
tijdschriftartikelen een documentatie". Zelfs het woord catalogus
is minder scherp omlijnd dan boven leek. Er heeft bestaan de
„International Catalogue of Scientific Literature", wat geen
catalogus van een bestaande bibliotheek, maar een referatenblad
op natuurwetenschappelijk gebied was. De Duitsers spreken vaak
van „Zentralblatter". Voor de oorlog bestond er op ons vakgebied
het „Zentralblatt für Geophysik, Meteorologie und Geodasie". De
Amerikanen gebruiken het woord „Abstracts". Op ons gebied
bestaan de „Geophysical Abstracts".
De hoe dan ook bijeengebrachte litteratuur moet echter weer
worden ontsloten, wil men er profijt van trekken. Wat de schrijvers
betreft geschiedt dit door middel van de alfabetische schrijvers
catalogus (of lijst van auteurs in een bibliografie of documentatie).
Dit behoeft niet de enige alfabetische opgave te zijn. Naast de
alfabetische schrijverscatalogus kan de eveneens alfabetische tref
woordencatalogus staan. Nopens de vraag naar litteratuur op
onderwerp kan men twee wegen inslaan. Men kan trachten de inhoud
van een boek of artikel zo eng mogelijk begrensd in één of enkele
woorden weer te geven en het aldus gevormde „trefwoord" te
gebruiken om litteratuur over het door het trefwoord weergegeven
onderwerp terug te vinden. Men kan bovenaan de kaartjes met
titelbeschrijvingen de trefwoorden schrijven en de kaartjes alfa
betisch op trefwoord rangschikken. Aldus ontstaat de „trefwoorden
catalogus" of „-lijst". Men heeft zodoende twee alfabetische
catalogi gekregen, die men desgewenst tot één kan verenigen.
Deze draagt in de Angelsaksische wereld de naam van „Dictionary-
Catalogue". In ons land spreekt men van „kruiscatalogus".
Trefwoordencatalogus tegenover systematische catalogus
Een tweede methode voor het toegankelijk maken van litteratuur
op onderwerp is het bij eenplaatsen van titelbeschrijvingen in
groepen, die in een logisch samenhangend geheel geordend zijn. Bijv.
alles over „geodetische astronomie" of over „hoogtemeting" bijeen.
Uiteraard vraagt men zich hierbij af tot welk groter geheel de ge
kozen groepen „als vanzelf" behoren. Men komt zodoende tot een
systeem van hoofdgroepen, groepen, ondergroepen enz., dat van al
gemeen tot bijzonder afdaalt volgens een liefst zo logisch mogelijk
schema. Een catalogus op deze wijze geordend noemt men een
systematische catalogus (c.q. bibliografie). Het hangt vaak van
123
