276
enkele moderne toevoegingen, nog heeft. Toen werd nl. de carto
grafie van de kaarten op grote schaal de plans aan het Ka
daster toebedeeld, die van de kaarten op middelgrote schaal aan de
Topografische inrichting en de cartografie van de kleine schalen
aan de particuliere cartografen. Zo is de situatie in Nederland ont
staan, waarbij binnen deze groepen zeer bekwame specialisten
gevonden worden, maar waarbij contact met en kennis van eikaars
werk praktisch niet voorkomt. Het ontbreken van onderwijs in
de cartografie op lager, middelbaar en hoger niveau heeft deze
toestand bestendigd en het gevolg daarvan is dat Nederland
„door traditie" niet erg „cartografisch-minded" is. Mocht deze
uitspraak aangevochten worden, dan valt het niet moeilijk om
voorbeelden uit het buitenland aan te halen waaruit blijkt wat er
in een land op cartografisch gebied gepresteerd kan worden wanneer
het wél „cartografisch-minded" is.
Het is niet mijn bedoeling om in deze bijdrage aan het lustrum-
boek voor het 75-jarig bestaan van de Vereniging voor Kadaster
en Landmeetkunde onderwerpen uit de Nederlandse cartografie
in het algemeen of een onderwerp uit de cartografie van het Neder
landse Kadaster in het bijzonder te behandelen. Ik wil, nu mij de
gelegenheid geboden is om onder een afzonderlijke titel „Carto
grafie over de door mij beoefende wetenschap te schrijven, een
tweetal aspecten behandelen, die van volstrekt algemene en dus
ook van internationale aard zijn. Dat daarmee ook voor Nederlandse
kaartgebruikers geschreven wordt, ligt in de karakterisering „inter
nationaal opgesloten. Deze twee aspecten zijn
1. versnelling van het kaartreproduktieproces
2. vervanging van de kaart door de luchtfoto.
Deze beide onderwerpen houden verband met elkaar en hun ge
meenschappelijke tendens is, zoals we hieronder kunnen zien, dat
ze reeds lang bestaande tradities in de cartografie willen bekriti
seren. Ik doe dit grotendeels in algemene zin, hoewel het jubileum
van de vereniging, dat de aanleiding tot de publikatie van dit opstel
is, de gedachte wel eens in het bijzonder naar de kadastrale carto
grafie laat afdwalen. Ik schrijf dit artikel met weinig documentatie
van de litteratuur die op het onderwerp van toepassing is. Daardoor
wordt het karakter van een bij een feestelijke gelegenheid geschre
ven artikel zo goed mogelijk benaderd en daardoor zal de noodzake
lijke beknoptheid binnen het bestek van dit jubileumboek minder
opvallen.
Bij de beschouwingen over de versnelling van het kaartrepro
duktieproces heb ik nl. een bepaalde groep, die van de topografische
kaarten op het oog. In deze groep kaarten is de oplage het grootst.
(Denk 0.a. aan de topografische kaarten voor militair gebruik,
waarbij het om miljoenen stuks gaat.) De regel uit de cartografie:
hoe kleiner de schaal, des te groter de oplage, gaat in het algemeen
wel op, maar moet toch bij de topografische kaarten niet te letterlijk
