worden opgevat. We moeten in de topografische kaarten de basis-
kaarten zien, waarvan andere typen en schalen afgeleid kunnen
worden. In vele landen is de topografische kaart nog in het stadium
van zijn ontstaan. De in vergelijking met vóór 1940 zoveel sneller
plaatsvindende technische en maatschappelijke ontwikkeling maakt
in die landen ook een snelle produktie van de basiskaarten nood
zakelijk. Dat voor de kaartering van de daarvoor in aanmerking
komende gebieden de luchtfoto wordt toegepast wordt thans wel
als vanzelfsprekend beschouwd. De snelheid waarmee op die wijze
thans een beeld van het aardoppervlak verkregen kan worden, is
zo groot dat ze zich niet laat vergelijken met de geringe snelheid
waarmee dat beeld langs terrestrische weg verkregen zou kunnen
±1850
±1900 ±1950
worden. Ik bedoel hier dus: de foto's van nu en de terrestrisch
opgenomen kaarten van vroeger. Wil men deze luchtfoto's uitwer
ken tot kaarten en daarna deze kaarten in drie tot acht kleuren
reproduceren, dan blijkt echter, dat deze arbeid nu nog bijna even
arbeidsintensief is als ten tijde van de terrestrische opmetingen.
Vergelijkt men de tijd die in de jaren 1900-1920 nodig was om de
potloodtekening van een in het terrein vervaardigde planchet
opname cartografisch te bewerken tot en met de drukplaat voor de
produktiedruk met de tijd die thans nodig is om de originelen van
de stereokaarteerapparaten persklaar te maken dan blijkt die tijd
tegenwoordig maar betrekkelijk weinig korter te zijn dan vroeger.
Natuurlijk is er wel tijdwinst: misschien in sommige gevallen wel
50%. Fotografie en fotokopie, graveren, maskeren en het drukken
van het kaartschrift hebben tot tijdbesparing geleid. Maar deze
toename van de snelheid van de cartografische bewerking (die
immers nog grotendeels handwerk is) is slechts een fractie van de
toename van de snelheid waarmee een beeld van het terrein ver
kregen kan worden. In de jaren 1900: minstens één jaar duurde
277
<1>
3
"O
O
Kaartvervaardiging
CL
Terreinopname
