343
De ontwikkeling van prisma's, rekentafels, rekenmachines,
coördinatografen gaven zoveel wijzigingen in de tot dan gebruike
lijke werkmethoden, dat zelfs de wijze van meten werd aangepast
aan het gebruik van de dikwijls kostbare instrumenten.
Wanneer ik terugdenk aan mijn Wieringermeertijd in de jaren
1931/1940, waar een 400-tal snelliuspunten in groepen van 40 aan
de lopende band werden berekend in het oude formulier 4 met de
logaritmentafel in 6 decimalen, dan kunt U zich voorstellen hoe
gelukkig ik toen was met de beschikbaarstelling van een eenvoudige
rekenmachine, de Hannover-A; thans zijn de bureaus uitgerust
met de Brunsviga's.
De theodolieten van Breithaupt, De Koningh met optische
micrometer, coïncidentietheodolieten van Wild (T-2), de Doppel-
kreis DKM 2 van Kern, de instrumenten voor optische afstand
meting met voorzetprisma en dieperinkbaak, de zelfreducerende
afstandmeters van Zeiss en anderen, geven nieuwe mogelijkheden
om op minder tijdrovende wijze een optimaal resultaat te boeken.
Het aansluiten aan het onvolprezen werk van de Rijksdriehoeks
meting, de verdichting van het net van vaste punten, de nieuwe
H.T.W., alle mogelijkheid biedend voor het maken van kaarten
op elke gewenste schaal. Het op ruime schaal herinrichten van de
bureaus met modern meubilair, waarbij weliswaar iets van de oude
sfeer van het echte landmeterskantoor verloren is gegaan, doch
zijn residerende, namelijck d'een tot Leeuvvaerden in Vriesland, ende d'ander
tot Leyden in Hollant: Hier van is te weten dat ons sulcx t'samen te doen
ghemoveert heeft onse onderlinghe vriendtschap ende daghelijcksche con
versatie, die wy in voorgaenden tijdt t'samen ghehadt hebben, in dewelcke
wy desen Boeck meest al ghecomponeert ende beschreven hebben.
Soo hebben wy nochtans ten laetsten byeen komende, gheresolveert ende
besloten, (tot nut ende bevorderinghe van alle Landmeters, ende die de
loflycke konst van Geometria beminnen, voornemelijck onsen lieven Neder-
duytschen, die tot deser tijdt toe door scherpsinnighe boecken der Gheleerden
meest in yutheemse spraecken gheschreven zijnde zijn afglieschrickt)
desen Boeck van de Pracktycke des Landmetens te doen drucken, begrepen
zijnde in drie deelen.
Alwaer in 't eerste verklaert wordt de namen der maten, sommighe
linien ende Geometrische figuren, voorts de specien in roeden, voeten en
duymen, ende mede van de thiende deelinghe der roedeVerklaerende
wyder met wat gereetschap een lantmeter behoort versien te wesen, ende
hoemen 't selve op 't landt sal gebruycken, als te weten hoemen de formen
der landen sal uytteyckenen, ende in drie ofte vier hoecken verdeelen ende
onderscheyden, ende volgens de perpendiculare linien vinden (met het
winckel-kruys) ende de selve ende alle rechte ende kromme linien met den
keten ende roede meten. Verhalende oock waer een Lantmeter hem moet
wachten, soo wel voor 't bedroch der personen daer men in de metinghe
mede te doen heeft, als voor de bedrieghlyckheit des landts. Item hoe men
een stuck landts sal in een drie-ofte vierhoeck besluytenEnde ten laetsten
hoe men een Quadrant sal maecken, ende de grootheyt des lants hoecken
daer mede af sien.
Neemt dit alles ten besten, beminde Leser ende verwacht hier mede
met ons 't gene Meester Ludolph van Ceulen, Meester Symon Stevin, ende
Meester Samuel Crop, Ingenieur van syn Excellentie, van de Mathematische
konsten (wil God) in 't licht sullen brenghen. Vaert wel.
