305
zins aanvaardbare verklaring voor dit verschil was niet te bemach
tigen.
Uit het bovenstaande blijkt, dat de kwaliteit van de spiegel van
het Francis-zoeklicht bij lange na niet is uitgebuit. De Bosch
schijnwerper is daarentegen goed uitgebalanceerd. Een meer punt
vormige lichtbron zal de slechte kwaliteit van de spiegel sterker
voelbaar maken in de inhomogeniteit van de bundel. De geprojec
teerde bundel van de Bosch-schijnwerper was goed gevuld, die van
het Francis-zoeklicht vertoonde lichte en minder lichte banen als
gevolg van de minder goede lichtbron.
Meting van de filamenthoogte van verschillende in de Francis-
schijnwerper gebruikte gloeilampen-Siemens type T serie nr. 41
gaven afwijkingen tot 2,5 mm te zien. Dit gaf richtingsverschillen
van de bundel, zowel horizontaal als verticaal, van meer dan 40.
Voor het opvoeren van het rendement van de Francis-spiegel
kwam de gloeilamp niet meer in aanmerking. De behoefte aan een
sterk geconcentreerde lichtbundel eist een klein filament. Dit is
slechts voor lage spanning te verwezenlijken. Voor zover kon
worden nagegaan werd bij deze lage spanning door de gebruikte
Siemens-gloeilamp wel het hoogste vermogen opgenomen.
De, toen juist het experimentele stadium gepasseerde, Philips-
hogedruk kwikdamplamp C.S. 150 gaf, voor de Francis-spiegel
geplaatst, de volgende uitkomsten.
Dit resultaat leek uiterst belangrijk. De lichtsterkte was enorm
toegenomen, de geringe horizontale spreiding (bij heliotropen 0,5°)
geen bezwaar en de iets grotere verticale spreiding een prettige bij
komstigheid, daar het richten van de schijnwerper in verticale zin
bij minder helder weer door het onzichtbaar zijn van de horizon,
onnauwkeuriger is dan het richten in azimutale zin.
Automatisering van de ontsteking via een zgn. voorschakel
apparaat en het toevoeren van een spanning van 220 V aan de
lamp waren voorwaarden, die nog vervuld moesten worden. In
middels is aan deze eisen voldaan en heeft het eerste proefexemplaar
de afgelopen zomer feilloos gebrand. De eerste moeilijkheid is
opgelost met behulp van een relais, de tweede met een scheidings
transformator 1:1, waardoor het gevaar, verbonden aan het naar
boven leiden van hoge spanning, is ondervangen. De richtnauw-
keurigheid van de, aan de Francis-zoeklichten aangebrachte
vizieren, die iets groter zijn uitgevoerd dan die van de theodoliet
Wild T 3, bleek ook nu nog ruim voldoende. Deze conclusie is
ontleend aan een onderzoek, waarbij een schijn werpervizier aan
een T3 werd bevestigd. Bij herhaald richten op een ver verwijderd,
Francis M/13/47 met C.S. 150
lichtsterkte I in kaars
spreiding op I max
6,0 X IO6
0,6° hor., i,2° vert.
