78
Een enkel woord nog over de moderne rekenautomaten. Jaren
geleden zag ik hier het betrekkelijke belang al van in; belang,
omdat deze machines het ons mogelijk maken met gecompliceerdere
modellen werkelijk te werken, betrekkelijk, omdat zij geen betere
resultaten kunnen leveren dan het model waard is.
Dankbaar maken we gebruik van de machines, de kunst is er
geen misbruik van te maken.
De opgedane ervaring stellen we gaarne ter beschikking van
andere geodeten, maar principieel voor de idee van het te ver
richten werk in het laboratorium zijn de rekenautomaten niet.
Wel zal steeds de ontwikkeling op dit gebied onze bijzondere aan
dacht houden.
En hiermee zijn we op een geschikt punt gekomen om over te
te stappen op het eigenlijke laboratorium voor geodetische reken
techniek.
1 wee punten zijn van belangHet voorgaande demonstreerde U
een mogelijke veelheid of verzameling van veelheden als samen
vatting van een persoonlijk wetenschapsgebied, waarbij soms
bewust, wellicht vaker onbewust, vele bouwstenen ontleend zijn
aan andere onderzoekers. Optrekking van het gebouw zal niet
door één persoon kunnen geschieden, is niet reeds het goed funderen
een enorm probleem
Het bouwen zal door een groep onderzoekers moeten geschieden,
waarbij verdergaande kennis van details alleen verkregen kan
worden door de reeds eerder genoemde toepassing van theorieën
op grotere schaal en op ruimer gebied. Hier ligt een der taken van
het laboratorium en één waarvan U hedenmiddag enkele resultaten
zult vernemen.
Voor het onderwijs is daarbij van belang, dat verdieping van
inzicht in de geschetste problemen het samenstellen van een
enigermate overzichtelijk college steeds moeilijker maakt. Voor het
beter begrijpen van de hoofdgedachtengang kan essentieel zijn het
op schematische en illustratieve wijze demonstreren van reeds ver
kregen resultaten. Ook hier is een taak weggelegd voor mijn mede
werkers.
Het wezen van deze uitspraak is echter, dat overdracht van
kennis niet onbeperkt mogelijk is. Vele details zullen de in dit
stadium nog minder geschoolde toehoorder niets zeggen, het ge
stelde slaat niet bij hem aan. Maar dit geldt niet alleen voor de
student tijdens zijn opleidingsjaren, scholing houdt immers niet op
met het verwerven van een diploma. Het in de praktijk gedwongen
in aanraking komen met problemen verscherpt het opmerkings
vermogen. Hoe merkwaardig het misschien ook klinkt, onder deze
praktijk moet verstaan worden zowel het praktijkwerk te velde
en te burele als het meer theoretisch gerichte werk in het labora
torium. Overdracht van kennis is pas goed mogelijk, nadat men
door het zelf ploeteren in een problematiek tot klaarheid is ge
komen wat de moeilijkheden zijn. Pas na een dergelijke constatering
