169
doorwerken (ééndimensionaliteit)De ponskaarten, speciaal de
handponskaarten, bieden in dit opzicht veel meer mogelijkheden.
Machineponskaarten zijn in beginsel weliswaar ook ééndimensionaal
(voor de opstelling der registers in Oostenrijk en Hessen moesten
ze immers enige malen de sorteermachine doorlopen om telkens
naar een ander gezichtspunt gegroepeerd te worden!) maar dit
bezwaar wordt grotendeels opgeheven door de aanzienlijke snelheid
waarmee de kaarten telkens de machine doorlopen. Deze is 40.000
per uur voor groepering naar het gegeven in één kolom. Is dit
gegeven een getal van vier cijfers (een perceelnummer bijv.) dan
wordt de capaciteit dus 10.000 per uur.
Het sterke punt van machineponskaarten is het snel (en feilloos)
opstellen van overzichten en registers, al of niet gepaard gaande
met berekeningen, zoals optellingen e.d. Ik geloof dat dit soort
verrichtingen veel meer bij ruilverkavelingsboekhoudingen dan
bij de kadastrale administratie wordt verlangd.
Aan het einde van mijn bespreking wil ik graag de opmerking
maken dat noch het Oostenrijkse, noch het Duitse kadaster mij
uit eigen ervaring bekend zijn. Wat ik ervan weet haalde ik uit
de geciteerde litteratuur. Het is dus zeer goed mogelijk dat de
ter zake kundige critische lezer af en toe de wenkbrauwen fronst.
Een moeilijkheid is immers dat de aangehaalde auteurs schreven
voor landgenoten die uiteraard met de materie vertrouwd waren.
Hun behoefde niet verteld te worden hoe een Grundbesitzbogen of
een Bestandsblatt er uit ziet. Evenzo achtte ik het onnodig nader in
te gaan op begrippen als „leggerartikel", „Register 71" e.d. Ik
hoop echter de hoofdzaken juist te hebben weergegeven.
Tenslotte dank ik hierbij de firma Allform te Berlijn, Ahrend
te Hilversum en de IBM-vertegenwoordiger te Eindhoven, voor
het verschaffen van waardevol materiaal, en speciaal Ahrend,
voor het verstrekken van uitvoerige mondelinge inlichtingen.
De firma Nol te te Eindhoven bood mij de gelegenheid kennis te
maken met haar door middel van sleufponskaarten gevoerde in
koopadministratie. Collega Dipl.-Ing. H. Ullrich te Stuttgart
voorzag mij rijkelijk van blanco formulieren, beschrijving en
voorschriften van het Baden-Württembergse kadaster. Ook hem zij
hiervoor bij deze hartelijk dank gebracht.
Lijst van afkortingen
1. A.V.N. Allgemeine Vermessungs-Nachrichten.
2. A.W.V. Ausschuss für Wirtschaftliche Verwaltung.
3. IBM International Business Machines Corporation, Internationale
Bedrijfsmachine Maatschappij.
4. K. en L. Tijdschrift voor Kadaster en Landmeetkunde.
5. N.L.F. Nederlandse Landmeetkundige Federatie.
6. Oe.Z.f.V. Oesterreichische Zeitschrift für Vermessungswesen.
7. V.R. Vermessungtechnische Rundschau.
8. Z.f.V. Zeitschrift für Vermessungswesen.
The author discusses the principles of various types of punched cards
(hand-sorted and machine-sorted; edge-punched cards, slotted cards and
