bereiken is. Past men niet de juiste werkmethode toe, maar pro
beert men met in zwang zijnde niet toereikende methoden het
werkoverschot te beteugelen, dan loopt men een goede kans dat de
kwaliteit van het werk daaronder lijdt, aldus Prof. Nittinger.
Uit een gegeven overzicht bleek, dat bij een gelijke personeels
bezetting de omvang der landmeetkundige werkzaamheden in
Duitsland in zes jaar tijd met 100% is toegenomen.
De heer W. Oldenhage, Oberregierungs- und Vermessungsrat
bij het Nieders. Ministerium für Landwirtschaft hield een voor
dracht over „Das Agrarland Niedersachsen, seine landwirtschaft-
lichen und agrarstrukturellen Probleme unter besonderer Berück-
sichtigung des Emsland- und Küstenplanes". Samengevat is on
geveer het volgende gezegd.
Niedersachsen met een oppervlakte van 47000 km2 en met
6,5 miljoen inwoners is een agrarisch land, waardoor landbouw
problemen op de voorgrond staan. Het land valt te verdelen in drie
grote delen: het bergland in het zuiden, daaraan grenzend een hoog
heidegebied en in het noorden het vlakke kustgebied. De agrarische
structuur is in Niedersachsen betrekkelijk gezond. Oude rechten
hebben verhinderd dat boerenbedrijven door vererving te zeer
verbrokkeld konden worden.
Van oudsher is een min of meer uitgebalanceerde mengeling
van grote, middelgrote en kleine bedrijven behouden gebleven.
Het familiebedrijf domineert. Een interessant overzicht over de
ongeveer 264000 boerenbedrijven krijgt men uit het volgende.
Bedrijven groter dan 100 ha maken slechts 0,3 van het totaal uit
bedrijven met een grootte tussen 10 en 50 ha maken 32,7 van het
totale aantal uitdie met een grootte van 0,5 tot 5 ha maken zelfs
47'9 van het totaal uit. De aandelen van de oppervlakte die voor
agrarische doeleinden in gebruik is bedragen resp. 4,8 63 en
9 De ontwikkeling in de landbouw leidt zowel tot een verminde
ring van het aantal kleine bedrijven, als ook van dat der zeer grote.
Hoewel de situatie over het algemeen gunstig is, zijn er toch ge
bieden waar de landbouw het zwaar te verduren heeft. De cultuur
grond met de minste waarde maakt een zeer groot percentage uit
van de beschikbare cultuurgrond. Daarbij komt dat er in Nieder
sachsen nog 300000 ha woeste grond en 160000 ha moeras op ont
ginning wachten. Hoewel het grondbezit niet in dezelfde omvang
als in andere landen onder versnippering lijdt, worden de ont-
ginnings- en cultiveringswerkzaamheden met het doel tevens een
goede ontwatering en economischer perceelsvormen te verkrijgen,
in ruilverkavelingsverband uitgevoerd.
Daarna besteedt de inleider bijzondere aandacht aan het Emsland,
waar zeer veel van de genoemde woeste grond en het moeras gelegen
zijn. Reeds in de 17e eeuw heeft men zich beijverd dit gebied te
ontsluiten. Een cultiveringsrage viel op te merken in de jaren kort
na de eerste wereldoorlog tengevolge van het aankopen door de
Pruisische staat van 25000 ha moeras en in het bijzonder in de
35i
