39
aanzienlijk worden bekort. De kaart is dan bij het uitkomen
recenter.
Dat men in Zwitserland heel wat aan een kaartblad ten koste legt,
blijkt uit de volgende cijfers:
De totale kosten voor het vervaardigen van één blad i 25000
(formaat 48 X 70 cm2) inclusief vliegkosten en grondslagbepaling
bedragen Zw. fr. 98000, aldus verdeeld: 33000 francs voor de
vervaardiging van de basiskaart (inclusief verkenning), 58000
francs voor de cartografische bewerking en 7000 francs voor foto
grafie, kepie en druk.
De generalisatie van de Zwitserse kaart 1 50000 wordt door de
cartograaf direct op de schaal 1 5° 000 tijdens het graveren uit
gevoerd. Wel maakt hij eerst zijn wegen op de juiste maat om de
gevolgen van het vertekenen goed te kunnen verwerken. Zo nodig
schetst de cartograaf vooraf de gegeneraliseerde situatie op de
graveerlaag. Om bij de reproduktie de kansen op mislukking
zoveel mogelijk uit te sluiten gaat men uiterst nauwkeurig te werk.
Zo wordt de hoeveelheid emulsie die men op de platen aanbrengt,
vooraf in een pipet afgepast en bij het inpassen gebruikt men een
microscoop om de grootst mogelijke nauwkeurigheid te bereiken.
Er werd nog medegedeeld, dat men bij het werk op de kopieer
afdeling de relatieve vochtigheid scherp in de gaten moet houden,
want de kwaliteit van de kopie en de maat van het kaartblad zijn
daarvan direct afhankelijk. Zo werd geadviseerd om bij een relatieve
vochtigheid van 55 85 minstens een half uur na het aan
brengen van de laag te wachten totdat men gaat belichten. Een
relatieve vochtigheid van minder dan 55 vereist, dat men direct
na het emulsioneren tot belichting overgaat, want bij een dergelijke
lage vochtigheidsgraad zal de laag krimpen. Is de relatieve vochtig
heid groter dan 85 dan is het beter niet tot kopievervaardiging
over te gaan. Uiteraard moet de laag na het aanbrengen wel goed
zijn afgekoeld voordat men tot verdere bewerkingen overgaat.
Strip-mask" -methode
Een demonstratie die hierna volgde was gewijd aan de „strip-
mask" methode van de firma Strecker. De strip-laag wordt bij
deze methode gevoelig gemaakt door het opbrengen van een poly-
vinylalcohollaag, die in het slingerapparaat met een snelheid
van 60-80 omwentelingen per minuut wordt gegoten. Na belich
ting kan ontwikkeling met water plaats vinden. Bij deze striplaag
wordt nog een oranje lak geleverd, die men na de ontwikkeling
over het gehele beeld kan wrijven waardoor alle „open" ontwikkelde
lijnen weer zijn afgedekt. Het afstrippen tussen deze lijnen blijft
echter goed mogelijk. Hierdoor kan men dus het masker juist
passend tussen de lijnen maken. Dekt men de lijnen niet met de
oranje lak af, dan zal het kleurenvlak juist ook de gehele lijndikte
breder zijn, waardoor de contour bij het drukken ook zal worden
overdrukt met de kleur van het aangrenzende kleurvlak.
