86
De diverse wettelijke regelingen waarborgen, dat in alle stadia
van het onteigeningsgeding bij strijdigheid van inzicht, de parti
culiere eigenaar zijn belangen kan doen behartigen door een van hem
en van de onteigenende partij onafhankelijke instantie. Anderzijds
wordt tot in een zeer ver stadium van het onteigeningsgeding
de mogelijkheid opengehouden, dat onteigenende en te onteigenen
partij met elkaar tot overeenstemming komen.
Naar mijn mening zal de onteigenende gemeente ernaar moeten
streven om zolang zulks mogelijk is en uiteraard binnen het raam
van haar verantwoordelijkheid in het algemeen belang, de eigen
domsverwerving langs de weg van rechtstreeks overleg te doen
plaats vinden.
Dit uitgangspunt geeft echter voor de verwervingspolitiek, d.w.z.
voor de te volgen gedragslijn, geen concrete, min of meer auto
matisch te hanteren, richtlijn. De woorden „uiteraard binnen het
kader van haar verantwoordelijkheid in het algemeen belang",
geven een beperking aan van de mogelijkheid om met terzijde
stelling van het middel van onteigening de verwerving te doen plaats
vinden, met name wanneer de vraagprijs te hoog geacht wordt.
De grote woningnood en de stormachtige ontwikkeling van het
maatschappelijk bestel in vele streken van ons land, maken vaak
het ontsluiten van uitgebreide gebieden op zo kort mogelijke
termijn noodzakelijk. Dit brengt mede, dat de gemeenten reeds in
een zo vroeg mogelijk stadium de mogelijkheid van onteigening ter
beschikking moeten hebben om dit zo nodig te kunnen hanteren.
Met andere woordende gemeenten zijn gedwongen om reeds in een
vroeg stadium onteigeningsbesluiten ten aanzien van de objecten,
over de verwerving waarvan met de eigenaren wordt onderhandeld,
aanhangig te maken.
Daarbij komt, dat, nu op grote schaal verwerving door de ge
meenten wordt geëntameerd, bij de particuliere eigenaren vaak de
neiging bestaat om een afwachtende houding aan te nemen, totdat
hun gebleken is, dat aan verlies van hun eigendom niet zal kunnen
worden ontkomen.
Anders dan een incidentele koper, kan de gemeente bezwaarlijk
boven de normale handelswaarde van het te verwerven goed een
surplus betalen, teneinde verwerving-in-der-minne te doen slagen.
Zulks zou in strijd zijn met de zorg, die van haar verwacht mag
worden ten aanzien van de overheidsgelden, terwijl zij bovendien,
gelet op de noodzaak van verwerving-op-grote-schaal moet waken
tegen onverantwoorde precedent-vorming.
Hoewel tengevolge van de toenemende tijdnood, waarin de ge
meente geraakt is, het aantal onteigeningsprocessen in Rotterdam
de laatste jaren een stijging vertoont, is de bereidheid van de ge
meente om langs de weg van overleg met de wederpartij tot over
eenstemming te geraken in vergelijking met vroeger zeker niet
verminderd. Ook na het van kracht worden van een besluit tot
onteigening, zelfs nadat onteigening bij de Rechter aanhangig is
