67
Er bestaan administratiemachines welke deze, als resultaat van de
berekening, meteen in de kaarten ponsen, maar de besproken in
richting mist die mogelijkheid. Wel schrijft zij het resultaat, de coör
dinaten in het nieuwe stelsel dus, op formulieren. Daaruit worden
later door een ponsmeisje de nieuwe coördinaten op de ponsmachine
in de coördinatenkaarten geponst. Dit is blijkbaar niet zoveel extra
werk. De berekening zelf vergt 9 a 10 seconden per punt.
De Dn bezit acht telwerken, die gedeeltelijk als geheugen voor
de constanten dienst doen. Het programma ziet er als volgt uit
(zie het schema). De kaarten worden, per driehoek gegroepeerd,
A
A A
yP
Y
Y-Yp
x-xp
Aix-*P)
BiY-Yp)
AlX-X)
b,{x-yp)
y
met voorop de bijbehorende leikaart, in de machine gebracht en via
haar aftastborstels worden uit de leikaart de constanten Ax en Bx
in telwerk 2, Cl in telwerk 1, en Xp en Yp in de telwerken 5 en 7
gebracht. Deze telwerken worden pas weer schoongemaakt nadat
de coördinatenkaarten van alle punten uit de betreffende driehoek
de machine doorlopen hebben. Uit een coördinatenkaart wordt nu
de X overgenomen, zowel in telwerk 3 als in telwerk 8, en de Y in
telwerk 6. Daarop gaat de machine aan het werk. Zij telt C1 bij
X op (telwerk 1 en 3), trekt Xp van X, en Yp van Y af (telwerken
5 en 8, resp. 7 en 6). De resultaten komen resp. in de telwerken
3, 8, en 6. Daarna worden A1 uit 2 en X Xp uit 8 in de reken
automaat gebracht en daar met elkaar vermenigvuldigd. Het pro-
dukt komt in 4. Tegelijk wordt 8 schoongemaakt en Bx uit 2 te
zamen met Y Yp uit 6 in de rekenautomaat gebracht. Het pro-
dukt komt in het thans vrije telwerk 8. Tegelijk wordt A1 (X Xp)
Stap
v.h.
progr
Telwerken
1
2
3
4
5
6
7
8
1
leikaart
2
coörd. krt.
3
4
5
6
7
