i68
3e. Gelatineoppervlakken moeten goed worden gedroogd; uit de
proefnemingen is verder gebleken dat snelle droogprocessen niet
erg wenselijk zijn.
3e. Bij materialen met graveerlagen, diazolagen en peelcoats
heeft eigenlijk alleen de temperatuur invloed op het materiaal,
de vochtinvloed is zeer gering, bij peelcoat zelfs nihil.
Cartografische proefnemingen
Toen na deze onderzoekingen vaststond, dat deze polyester
materialen viervoudig beter waren qua maatvastheid dan astralon
en astrafoil (polyvinyl), werd nagegaan in hoeverre de nieuwe
werkwijze, dus graveren i.p.v. tekenen en „strippen" i.p.v. inwassen
der vlaktinten, tijdbesparend was, en of de techniek van deze
werkzaamheden overwegende bezwaren zou opleveren voor de zeer
gedetailleerde Nederlandse topografische kaart.
Bij voorlopige proeven kwam reeds vast te staan dat met enige
routine het graveren tijdbesparend zou werken en dat de opleiding
tot graveur korter zou zijn dan die tot tekenaar op astralon. Dit is
ook later in de praktijk gebleken. Men mag zeker op een tijdbe
sparing van 30% rekenen. Ook veel tijd is besteed aan een onder
zoek betreffende de bruikbaarheid van de graveerapparatuur in
het algemeen en wel in het bijzonder van het apparaat waarmee
dubbele of driedubbele lijnen kunnen worden gegraveerd, speciaal
bedoeld voor het graveren van wegen. Keuffel en Esser brengt
hiervoor in de handel een apparaat dat op drie steunpunten rolt
en waarbij verder de naald, als vierde punt, de dubbele lijn graveert.
Bij de gravure op foliën zijn deze drie steunpunten noodzakelijk.
Zouden slechts twee steunpunten aanwezig zijn en de naald als
derde fungeren, zoals bij het apparaat van Haag-Streit, dan kan de
naald in de onderlaag gaan krassen, omdat een drukverandering
van de hand overgebracht wordt op de naald. Dit is natuurlijk
onbelangrijk bij de gravure op glas, vandaar dat het apparaat
van Haag-Streit daarvoor wel zeer geschikt is en veel minder
voor de gravure op foliën. Dat neemt niet weg, dat ook het apparaat
van Keuffel en Esser niet erg praktisch is. De justering vraagt veel
tijd en het is te begrijpen dat dit zeer nauwkeurig moet geschieden
om de dubbele c.q. drievoudige lijn gaaf te kunnen graveren.
Het graveerapparaat van Aristo heeft eveneens drie steunpunten
en is naar mijn mening het beste apparaat en het gemakkelijkst
hanteerbaar voor het graveren op kunststoffoliën. Al deze apparaten
zijn echter speciaal bedoeld voor het graveren van bochtige wegen
en niet voor rechte wegen. Het Nederlandse wegenpatroon is veelal
recht omdat het land vlak is. Daarom gebruikt de Topografische
dienst niet deze apparaten, doch eenvoudigweg een stifthouder,
waarin een naald met twee c.q. drie tanden is geplaatst.
Met een dergelijke naald, geleid langs een driehoekje of bij
bochten langs een pistolet, wordt de weg gegraveerd. Aan één zijde
