174
volgens met dit instrument alle getrianguleerde punten, de snij
punten van het ruitennet en geografische gegevens, gegraveerd.
Voor dit doel heeft de firma Haag-Streit volgens ontwerp van de
Topografische dienst een coördinatograaf geconstrueerd die een
perspex tafelblad en onderbelichting heeft en tevens een aanzuig-
inrichting, zodat de folie volledig vlak en vast kan worden aange
zogen. Bovendien is dit apparaat geheel afgestemd op het graveren,
dus voorzien van saphirnaalden en „Nullenzirkel". De onderbe
lichting is van groot belang, omdat daarmee goed kan worden ge
controleerd of de gegraveerde cirkeltjes en lijnen voldoende open
zijn. Te diep graveren, waardoor de onderlaag wordt beschadigd,
is fnuikend, omdat dan later bij het maken van een fotografisch
diapositief de lijnen niet vol zwart verschijnen.
Ook al heeft het Stabilene-Scribecoat Y466 geen halftoon diazo-
laag, het is toch zeer goed bruikbaar om het halftoon fotobeeld
af te beelden.
Als het werk aan de coördinatograaf is voltooid, kan worden
begonnen met het graveren van de basiskaart.
Dit geschiedt met zelf geslepen stalen naalden. De lijndikte is
0,15 mm. De wegen worden zonder vertekening gegraveerd, zodat
hiervoor geen dubbele naalden kunnen worden gebruikt. Alleen
voor de spoorwegen, enkel- en dubbelspoor worden twee soorten
dubbele naalden gebruikt.
De gegevens die niet in de luchtfoto's zijn terug te vinden, heeft
de topograaf in het terrein bezien en worden tegelijk in de gravure
verwerkt. Daarna voert hij een volledige controle van de gegra
veerde basiskaartering uit. Het overige werk van de topograaf
laat ik verder buiten beschouwing, omdat het niet speciaal bij dit
onderwerp behoort.
Van deze gravure wordt eerst een fotografische vergroting ge
maakt ten behoeve van de kaart op schaal 110 000. Deze kaart
verschijnt slechts in één kleur, zodat met de gravure het kaart
beeld gereed is. Bij de oude methode moest van de potloodtekening
nog eerst een inkttekening voor deze kaart worden gemaakt.
Van twee van deze gravures wordt vervolgens een verkleind
diapositief op schaal 125 000 op Cronar gemaakt. Dit diapositief,
genoemd het algemeen diapositief, zal hierna nog enkele keren
ter sprake komen.
Dit diapositief wordt vervolgens fotografisch vastgelegd op
Stabilene-Scribecoat Y466. Dit kaartbeeld dient als gids voor de
gravure. Deze gids is in zwart, dus zeer duidelijk zichtbaar en
scherp van lijn. Bij de oude methode was de gids een verkleining
van het potloodtekenstuk, gekopieerd op astralon. Om twee redenen
al was deze gids inferieur aan de nieuwe. Zij was nl. afkomstig van
een tekening in potlood en was bovendien een kopie op astralon,
dus grover van lijn. Doch tevens moest de oude gids in blauw wor
den gemaakt, dus minder duidelijk dan in zwart, zoals nu. Blauw
was op astralon nodig, omdat het beeld niet „meegekopieerd"
