d. De methode als zodanig
Deze kenmerkt zich door haar negatief karakter. Iedere fase
van het kaarteringsproces levert een negatief beeld op. Pas bij de
combinatie worden deze omgezet in diapositieven om vastgelegd
te worden op een zink- of aluminiumplaat. Nagenoeg alle hande
lingen liggen in het fotografische vlak met alle voordelen daaraan
verbonden, zoals gaaf lijnwerk en korte arbeidstijden. Zogenaamde
tussenschakels van recht naar spiegelbeeld e.d. zijn door het dunne
fotografische materiaal niet meer nodig. Zowel het strippen als het
graveren hebben bewezen grote verbeteringen te zijn zowel in
kwaliteit als in arbeidstijd. De grote maatvastheid der materialen
heeft veel zorgen weggenomen.
De methode in het algemeen is gaaf te noemen. Zij gaat zonder
veel omhaal op het einddoel af en vraagt weinig lithografische
correctie. Door de scherpe en ragfijne graveerlijn kan de kaart op
haar eigen schaal worden gegraveerd, waardoor fotografische ver
kleiningen, tevens combinaties van twee helften van de kaart,
niet meer nodig zijn.
Bovendien is het materiaal niet elektrostatisch geladen, zoals
astralon e.d. Het gevolg hiervan is dat stofdeeltjes niet aangetrok
ken worden, waardoor de lithografische zuivering veel geringer is
dan bij astralon. Dit lijkt een tamelijk onbelangrijke kwestie.
Dat het echter belangrijker is dan men zo oppervlakkig denkt, kan
met het volgende worden gedemonstreerd. In het gebouw van de
Topografische dienst was door de grote hoeveelheid astralon de
statische lading zo groot, dat op deskundig advies een speciale
bliksembeveiliging moest worden aangebracht.
Het is begrijpelijk dat voor een grote dienst de omschakeling van
oude naar nieuwe methode ook grote consequenties met zich mee
brengt. Allereerst op het technische vlak. Alle tekentafels moeten
worden omgebouwd tot lichttafels, honderden graveernaalden
moeten worden geslepen, een even groot aantal mallen voor signa
turen moet worden gestansd, pistolets moeten worden gemaakt en
een ponsapparaat geconstrueerd. Ook op het organisatorische vlak
heeft de omschakeling consequenties. Allereerst kan het aantal
tekenaars worden verminderd, wat economisch bezien wel gunstig
doch praktisch niet gemakkelijk uitvoerbaar is. De Topografische
dienst heeft deze puzzel al gedeeltelijk opgelost door dankbaar
gebruik te maken van het normaal sterke verloop onder de vrouwe
lijke tekenaars, waardoor een verschuiving kan optreden en het
totaal aantal tekenaars betrekkelijk snel kan worden verminderd.
Bovendien moet het aantal personeelsleden van de afdeling Foto
grafie worden uitgebreid en dat van de afdeling Kopie worden
verminderd.
Dat met deze methode een eindfase in de kaartering is be
reikt, zal wel niemand aannemen. De moderne techniek wijzigt
snel, zelfs zo snel, dat men moet toezien niet achter te geraken.
i8o
