hangt met de grootte van de bevolking in het betreffende taal
gebied. In Nederland zijn de voorwaarden om zo'n cartografisch
reuzenwerk te volbrengen niet meer aanwezig. In Duitsland
eigenlijk ook niet, maar door het systeem van de licentie-uitgaven
weer wél. We hebben alle aanleiding om enthousiast te zijn over
deze vorm van atlasuitgave. Zonder deze prachtige oplossing van
internationalisatie zou ons een uiterst waardevolle en nuttige atlas
onthouden zijn.
Want de verdiensten van de „Grossen Bertelsmann Weltatlas"
(en dus van Wolters' Grote Wereldatlas) liggen in:
a) de wetenschappelijke werkwijze bij het samenstellen van de
kaarten uit oorspronkelijk materiaal (d.w.z. uit de officiële topo
grafische of overzichtskaarten van de in de atlas afgebeelde landen)
b) de uiterst vakkundige grafische techniek bij het tekenen en
drukken van de kaarten;
c) de moderne opvatting van de schrijfwijze van geografische
namen.
Nader toegelicht wil dit zeggen:
a) dat hier een atlas van de grond af opgebouwd is (dus géén
kopiëring van reeds bestaande kaarten uit andere grote atlassen)
b) dat de tekening van de landen, zeeën, rivieren en bergen met
grote zorgvuldigheid en smaak is uitgevoerd, waarbij vooral de
weergave van het laatstgenoemde aspect: het relief van de aarde,
bewonderenswaardig is;
c) dat de plaatsnamen geschreven zijn in de officiële landstalen.
Namen uit talen met niet-Latijnse letterschriften zijn volgens
wetenschappelijk aanvaarde transcriptiesystemen omgezet.
De besproken atlas bezit hierin enkele unieke kenmerken en
voorziet in een behoefte, want andere grote wereldatlassen zijn niet
altijd zo grondig en consequent opgezet en geredigeerd. We hebben
hier te maken met een echte plaatsnamen-atlas. Geen bevolkings-
en klimaatkaartjes dus, maar zuiver plaatsnamengeografie.
Daarmee in overeenstemming is de behandeling van de trans
criptie. Een staf van taalkundigen heeft gedurende vele jaren
onder leiding van H. Weygandt bij de Bertelsmann Verlag aan
de omzetting van de vele talen en schriftsoorten gewerkt. In een
uitvoerige inleiding worden de transcriptie-systemen aangegeven.
Vooral diegenen die vaak met de schrijfwijze en/of uitspraak van
buitenlandse plaatsnamen te maken hebben, is deze atlas dan ook
een doelmatig stuk gereedschap. Dit mag zeker in 't bijzonder voor
Nederland gelden. Voor overheid, pers, radio, handel en verkeer
is het noodzakelijk dat buitenlandse namen correct geschreven of
uitgesproken worden. Niet in het minst omdat er op dat gebied
gevoeligheden liggen, die Nederland maar beter ontzien kan. Het
optimisme van de uitgever ten aanzien van de mogelijkheid om,
met behulp van de uitspraak- en transcriptieregels, nu ook terug te
kunnen transcriberen (bijv. een plaatsnaam uit de atlas in het
Singalees schrijven) delen wij echter niet. Ook de uitspraak van
20
