namen in een taal die men niet machtig is, zal niet altijd volmaakt
zijn. Maar het belangrijkste aspect van de taalkundige behandeling
van de namen uit deze atlas is de mentaliteit die op de achtergrond
staatnl. de tijd waarin de westerse mens in zijn Latijns alfabet
op zijn manier de Aziatische en Alrikaanse namen dicteerde is
voorbij.
Hoe staat het met de volledigheid van deze atlas Bij de beant
woording van die vraag moet men uitgaan van de veronderstelling
dat de lezer begrip heeft van de cartografie, in die zin, dat hij weet
dat een atlaskaart een generalisatie en een uitdunning is van
topografische en overzichtskaarten. Omdat de Grote Wereldatlas
van Wolters niet de grootste wereldatlas is (de „Times Atlas" en
de Sovjet Russische „Atlas Mira" overtreffen onze atlas aanzienlijk
in grootte), zijn er enkele delen van de wereld op een relatief kleine
schaal voorgesteld. Voor Europa zijn de schalen i: 2,5 miljoen en
1:5 miljoen (met uitzondering van de kaarten van de Benelux,
het Ruhrgebied en Zwitserland, die op 1: 1,25 miljoen zijn). Voor
de overige werelddelen 1:5 miljoen en 1:15 miljoen. Om juist
het internationale karakter van de atlas voor het heden en voor
de toekomst tot uitdrukking te laten komen, wensten wij wel dat
er in Afrika en Azië meer kaarten op de schaal 15 miljoen gemaakt
zouden zijn. Maar in dat geval zou men een veel duurder produkt
gekregen hebben.
Plaatsnamen vragen veel ruimte. Het is niet alleen de schaal
van de kaart, die het aantal namen bepaalt. Ook de grootte van de
letters is een factor van betekenis. In deze atlas, waar 130 000
namen een plaats moesten vinden op 100 kaartpagina's, is men
tot het uiterste gegaan. Vooraf dient gezegd: de compositie van
het kaartschrift is perfect. Maar de grens van de leesbaarheid voor
ogen die niet meer zo jong zijn, is eigenlijk overschreden. Het
zware accent dat door de namen gelegd wordt, heeft in sommige
kaarten van dichtbevolkte streken het nadeel, dat de vormen van
het aardoppervlak niet goed zichtbaar zijn. Voor hen die de atlas
óók gebruiken om er landschappelijke informatie aan te ontlenen
is dat soms een bezwaar.
Hoe is het met de volledigheid van de weergave van de land-
schapsvormen Men heeft in deze atlas weliswaar het traditionele
systeem van de kleuren groen-geel-bruin, resp. voor de laaggelegen
en de hoge gebieden gebruikt, maar door een toevoeging van berg-
schaduw is aan de kaarten relief gegeven. Deze schaduw is dermate
genuanceerd aangebracht, dat men de hoofdvormen van berg
kammen, dalen en plateaus zeer goed kan herkennen.
Een mens vraagt wel eens méér van een atlas dan met het altijd
beperkte kwantum kleuren, tekens en namen mogelijk is. Men
moet bij zo'n gigantisch werk, waaraan bij Bertelsmann zeven jaar
gewerkt is, ook de doeltreffendheid van de werkmethoden in het
oog houden. De uitgever heeft bijvoorbeeld niet het risico willen
nemen een van het traditionele type afwijkende atlas te brengen.
21
