352
p dichtheid van de lucht in het vliegniveau.
co hoeksnelheid van de aarde.
k eenheidsvector in de verticaal.
X7hp drukascendent in het horizontale vlak (in de meteorologie
verstaat men onder druk gradiënt de grootheid\7hp)-
9 geografische breedte, lopend van 90° (Noordpool) tot 90°
(Zuidpool)
Uit vergelijking (1) volgt, dat de geostrofische wind evenwijdig
aan de isobaren waait en wel, in de richting kijkend waar de wind
heen waait, met op het noordelijk halfrond de hoge druk rechts, op
het zuidelijk halfrond links. Figuur 1 heeft dus betrekking op het
noordelijk halfrond.
Wij kunnen nu (1) in scalaire vorm schrijven, bijv. op de volgende
wijze
A p 2 Whp co sin cp A m, (2)
waarbij A p het drukverval is over een afstand A n loodrecht op de
isobaren, en waarbij een teken moet worden toegevoegd, wanneer
bij positieve waarde van A n de wind naar rechts waait (noordelijk
halfrond).
Hieruit volgt onmiddellijk dat voor de drukverandering over een
afstand A n langs de ware vliegroute geldt
Ar£p 2 Wx co p sin 9 A~^n 2 V sin co p sin 9 A~£n(3)
waarbij dezelfde tekenconventie in acht moet worden genomen.
Uit de bekende waarden van V, 3, co, p en 9 kan dus het druk-
verloop langs de ware vliegroute G worden bepaald.
Nu vliegt men niet op een vaste hoogte maar men tracht met
behulp van de hypsometer zo goed mogelijk in een bepaald druk-
vlak te blijven. Formule (3), die geldt voor een vaste hoogte, moet
dus worden omgezet in een betrekking die geldt voor een vlak van
constante druk.
Laten in figuur 2 Hv H2 en H3 drie niveauvlakken voorstellen en
pv p^ en p3 drie vlakken van gelijke druk. Dan geldt pB pA
Pb pc S?{Hb Hcwaarbij p een gemiddelde dichtheid
voorstelt tussen de niveaus H3 en H2. Het vliegen in het drukvlak
p1 in plaats van op het niveau H2 resulteert dus in een hoogte
verandering A H i.p.v. een drukverandering A p. Voor het verband
tussen beide geldt blijkbaar:
A p g p A H (4)
Het invoeren van een constante waarde p is in de praktijk geoor
loofd, omdat de hoek tussen de niveauvlakken en de vlakken van
constante druk slechts gering is, nl. van de orde van 1 radiaal.
0 0 1000
Dit rechtvaardigt ook het gelijkstellen van A~£n in niveauvlak en
