355
termen vooronderstelt in de eerste plaats een grootteorde-bepaling
van de dne snelheidscomponenten. Redelijke waarden zijn: u en
v io m sec1; w io"2 io"1 m sec1. De laatste schatting be
tekent met, dat geen grotere verticale snelheden in de atmosfeer
zouden worden aangetroffen: in onweerswolken kunnen stijg- en
daalwinden van enige tientallen m sec1 voorkomen. Zij zijn echter
beperkt wat hun horizontale uitgebreidheid betreft en spelen geen
rol bij de beschouwingen die hier aan de orde zijn en die betrekking
hebben op de gemiddelde stroming in gebieden met horizontale af
metingen van de orde van iooo km.
Uitgaande van de boven gegeven schattingen van u, v en w,
rekening houdend met het feit dat enige grootteordes kleiner
zal zijn dan w, dat o>, de hoeksnelheid van de aarde, gelijk is aan
24 X 3600 S6C 1 °>75 IO~4 sec-1 en dat g 10 m sec2, is on
middellijk duidelijk, dat de derde van de vergelijkingen (8) kan
worden teruggebracht tot de zg. statische gr ondv er gelijking
1 t>p
p ïz g(9)
Van deze vergelijking, die geacht kan worden tot op i°/00 nauw
keurig te zijn, werd reeds gebruik gemaakt bij de afleiding van (4).
Reductie van de horizontale componenten van de bewegings
vergelijkingen vereist een nadere bepaling van de grootteorde van
au dn
d7 en^R' 1 e zlln opgebouwd uit een lokaal en een advectief
gedeelte, bijv.-j- Wh y u de term w wordt meestal
verwaarloosd.
Men redeneert nu in de meteorologie als volgtde stroming op
grote schaal vertoont in de vrije atmosfeer een circumpolair golf
patroon, dat zich gewoonlijk langzaam in oostelijke richting ver
plaatst. Het aantal golven, dat zich boven een halfrond (bijv. het
noordelijk halfrond) bevindt, varieert van minimaal 2 tot ten hoog
ste 8. Dit betekent, dat op 60° breedte de golflengte kan uiteenlopen
van ongeveer 2500 tot 10 000 km. Op 30° breedte zijn deze waarden
respectievelijk 3500 en 14 000 km. De grootste snelheden komen
bij een dergelijk golfpatroon voor waar dit de grootste equator-
waartse verplaatsing vertoont, de kleinste snelheden daar waar het
patroon het sterkst poolwaarts is verplaatst. Een lokale snelheids
verandering en of in een algemene schrijfwijze zal een
gevolg zijn van de verplaatsing van de hier geschetste golven. Hoe
korter de golflengte, hoe groter de lokale snelheidsverandering bij
constante verplaatsingssnelheid van de golven. We noemen de af-
1 1 1 d. VI <\iy
