model verder werken en een deel van de taak van de ontwerper aan
de rekenmachine toevertrouwen. Het zij mij vergund dit te demon
streren aan de hand van een voorbeeld, ontleend aan de wegenbouw.
De keuze van dit voorbeeld berust op het feit dat hier de geschetste
methode het verst is voortgeschreden en in allerlei graden van
perfectie reeds in vele landen wordt toegepast. Het is te betreuren
dat het Nederlandsche aandeel in deze ontwikkeling zeer gering
is geweest. Dit geeft mij echter de vrijheid mijn voorbeeld samen te
stellen uit componenten van verschillende oorsprong en U een werk
wijze te schetsen die weliswaar hypothetisch, doch tevens realiseer
baar is.
Het uitgangspunt hierbij is dat op grond van bestaande kaarten
of andere gegevens een voorlopige as van de weg is vastgesteld. Van
dit traject worden vervolgens luchtfoto's gemaakt, waaruit het
digitale terreinmodel door meting en berekening wordt verkregen.
De voorlopige as wordt aan dit model toegevoegd door het bere
kenen van de lijnvergelijkingen der rechtstanden en de overeen
komstige parameters der cirkelbogen en overgangsbogen. Aan
nemende dat een ruim arsenaal van rekenprogramma's beschikbaar
is, kan de rekenautomaat nu onder meer worden gebruikt voor het
bepalen van de gunstigste verticale belijning van de as, rekening
houdend met de daarvoor ingevoerde grenzen voor de hellingen en
de stralen der verticale bogen. Na het invoeren van de gegevens over
het geprojecteerde dwarsprofiel van de nieuwe weg kan de reken
machine ook het grondverzet berekenen, benevens de wijzigingen
hierin als functie van een verplaatsing van de as in horizontale
richting. Hierna kan de ontwerper het resultaat beoordelen en een
beslissing nemen omtrent het al of niet aanvaarden van het voor
lopige plan of omtrent de daaraan aan te brengen wijzigingen.
Aannemende dat een definitief besluit is genomen kan de reken
machine verder gaan met het vaststellen van coördinaten van alle
punten van de weg, zoals de bermen, de kantstroken, de verharding,
de grenzen enz. Van deze punten of een selectie daarvan worden uit-
zetgegevens berekend ten behoeve van de realisatie van het ont
werp op het terrein. De rekenmachine kan eveneens een schema
ontwerpen voor het gunstigste transport van grond of ander
materiaal. Indien gewenst kan zelfs een tekenfilm worden ontwor
pen, die toont hoe de weg zich in de toekomst aan de gebruiker zal
voordoen.
Dit schema is uiteraard verre van volledig en gaat voorbij aan de
vele moeilijkheden die met de programmering van de aangegeven
berekeningen gepaard gaan. Het zal echter voldoende zijn U te
tonen dat in een dergelijk geval een zeer nauwe samenwerking
tussen geodeet en ontwerper noodzakelijk is en dat een scheiding
van beider arbeidsveld hierbij vrijwel onmogelijk geworden is.
Beiden verschaffen gegevens voor en ontlenen gegevens aan een
zelfde rekenprogramma en de hantering daarvan vereist dus een
goed gedirigeerd samenspel.
110
