de aantal deelnemers dit jaar al meer dan duizend te kunnen
onderbrengen. Deze steeds groter wordende belangstelling mag
zeker als een aanwijzing worden beschouwd voor het nog toene
mende gebruik van statistische methoden op velerlei terrein.
Wat betreft het motto van deze dag kan het volgende worden
opgemerkt. Beslissingen moeten worden genomen op allerlei
niveau en met grote verschillen in belangrijkheid; altijd is er echter
een gedeeltelijke of gehele onzekerheid omtrent de gevolgen ervan.
De statistiek kan die onzekerheid niet wegnemen, maar tracht aan
de beslissing een meer rationele grondslag te geven en daarbij
subjective elementen uit te schakelen. Uitgaand van het feit dat
de zegswijze „Tel niet het resultaat, doch het doel alleen" voor de
praktijk niet bruikbaar is, bestudeert men de volgende twee
punten: wat is te voorspellen over de gevolgen van de mogelijke
beslissingen en: welke criteria zijn geschikt voor het kiezen tussen
de toch altijd onvolledig voorspelbare gevolgen. Met andere woor
den, gissen (naar de gevolgen) en beslissen (op grond van een keuze
tussen de gegiste gevolgen)
Prof. dr. ir. J. Goudriaan, hoogleraar aan de universiteit van
Pretoria, die na de opening door de voorzitter, Prof. dr. M. C.
Hamaker, als eerste het woord voerde, varieerde in velerlei toon
aarden op het thema „Gissen en Beslissen".
De spreker begon met de nadruk te leggen op het verschil, in
zekere zin de diepe kloof, die er bestaat tussen de zuivere wiskunde
en de werkelijkheid. Men moet zich steeds afvragen of een bepaalde
toepassing van de wiskunde wel reëel is; niet alleen bij gecompli
ceerde „modellen", maar ook bij eenvoudige bewerkingen kan dit
van belang zijn.
Het gevaar voor zinloze berekeningen is het grootst bij nieuwe
toepassingsgebieden zoals de sociale wetenschappen. Vooral in
Amerika is men snel geneigd statistische methoden toe te passen
zonder zich van te voren af te vragen of de gegevens dit toelaten.
De al ruim dertig jaar geleden door R. von Mises gestelde nood
zakelijke eis van „Unempfindlichkeit gegen Auswahl" voor het
gebruik van de statistiek is nog altijd van kracht. Men zal moeten
aanvaarden dat sommige grootheden zoals grondstoffenprijzen en
effectenkoersen noch bepaald, noch stochastisch zijn. De spreker
gaf daarna nog een aantal voorbeelden van z.i. onjuiste toepassing
der statistiek. Zo achtte hij Monte Carlo- en simulatiemethoden
overbodig en bedrijfsspelen misleidend.
Hoewel lang niet iedereen het eens zal zijn met alle door Prof.
Goudriaan verkondigde meningen, was zijn betoog bijzonder
boeiend en stimulerend en als zodanig een der belangrijkste bij
dragen van een Statistische Dag.
De volgende voordracht, van Prof. ir. W. Monhemius, hoogleraar
aan de Technische Hogeschool te Eindhoven, had tot titel „Beslis
kunde: een vlag die de lading dekt Vaak wordt de term „Beslis
kunde" gebruikt als vertaling van „Operations Research". Hoewel
22Ó
