2Ó5
de negatieve methode gekozen is, dus het strippen van die vlakjes
die straks de betreffende kleur op de kaart krijgen. Voordat echter
met „strippen" wordt begonnen, wordt eerst de gehele peelcoat-
folie met een soort lak afgedekt. Daarmee is dus tevens het totale
lijnwerk van de kaart ingezwart; het „strippen" ondervindt hiervan
geen hinderlijke gevolgen. Op deze wijze wordt gebruik gemaakt
van de voordelen zowel van de negatieve als van de positieve me
thode.
In de drie jaren praktijk van de dienst is hierin geen wijziging
gekomen; alleen wordt i.p.v. het peelcoat (135H) thans fotografisch
gevoelig peelcoat (Nr. 597H) gebruikt. Voorheen moest op elke
peelcoatfolie (135H) een gevoelige (bichromaat) laag worden ge
slingerd, worden belicht en ontwikkeld; een zuiver chemigrafisch
proces. Een dergelijk proces is veel meer arbeidsintensief dan een
fotografisch proces, dat nu moet worden toegepast voor de nieuwe
peelcoatfolie (597H).
Uit de praktijk is gebleken dat het „strippen" vergeleken met de
oude methode een grote tijdwinst oplevert; dit is vooral het geval
bij het „strippen" van die kleuren welke grote oppervlakken beslaan.
Kon ik enkele jaren geleden nog slechts spreken over de mogelijke
vervanging van de zinkplaat door de aluminium-drukplaat met zijn
veel fijnere korn, doch met dc onmogelijkheid van rekken op de
pers, momenteel past de Topografische dienst reeds nagenoeg voor
alle kaarten de aluminiumdrukvorm toe en zijn reeds de meeste
persen omgeschakeld. Bij het nieuwe procédé passen de onderlinge
kleurcombinaties zo perfect op elkaar, dat het verantwoord is
aluminium i.p.v. zink als drukplaat te gebruiken. In het algemeen
kan nu omtrent de nieuwe methode na enkele jaren ervaring worden
vastgesteld dat onderwijl alle kaarteringen op elke schaal volgens
de nieuwe werkwijze worden uigevoerd, dus niet alleen alle topo
grafische kaarteringen doch tevens alle kaartwerken voor speciale
doeleinden, waaronder de Wetenschappelijke Atlas van Nederland.
Het tekentijdperk is definitief afgesloten. Dit heeft belangrijke ge
volgen gehad. Het is niet alleen de methode geweest die gewijzigd
"weTrkHnfdeinwwffbajitLmet het graveren zijn ook de kaartsignaturen
aangepast, nieuwe maten d aar voorvast gesteld ~eiT fijrrerfr^ijndikten
voorgeschreven. Dit bracht met zich mee dat de legenda's van de
kaarten moesten worden gewijzigd en dat een geheel nieuwe „Ver
klaring van tekens" moest worden opgezet. Als sluitstuk zal nog
een nieuwe „Handleiding voor de technische werkzaamheden bij de
Topografische dienst" moeten verschijneneen omvangrijk werk voor
de toekomst. Ik wil hier alleen mee aantonen hoe ingrijpend deze
nieuwe werkwijze op het geheel van de Topografische dienst heeft
gewerkt. Doch dat dit alles en de vele moeite en zorgen hieraan
verbonden een groot effect heeft opgeleverd kan het duidelijkst
worden gedemonstreerd door de afname van de personeelssterkte.
Het vroegere aantal van ca. 300 personeelsleden is momenteel terug
gebracht tot 210, terwijl de hoeveelheid werk eerder vermeerderd
