203
In de oude situatie bestond een ongunstige verkaveling met kavels
van 20 a 30 m breed en 2,5 km lang. Figuur 8a en b geven de boerde
rijverplaatsing weer. Door verplaatsing van 20 bedrijven met een
totale oppervlakte van 360 ha (13%) is een afstandverkorting be
reikt van 343 m voor het gehele blok. Een belangrijk aspect bij deze
verplaatsing vormt ook de sanering van dit streekdorp met de veel
te dichte lintbebouwing.
Het derde voorbeeld is afkomstig van de ruilverkaveling Maas-
en Waal West in het rivierengebied (Righolt en Van Wijk, 1962).
In figuur 9 is de verplaatsing door middel van verbindingslijnen
weergegeven, zoals die in werkelijkheid heeft plaats gevonden.
Bovendien is voor berekening van de verplaatsingsafstand de som
van de totale lengte waarover is verplaatst geminimaliseerd. De
afstanden zijn hier hemelsbreed genomen. Voor de berekening van
de werkelijke afstandverkorting zal een omrijfactor in rekening
moeten worden gebracht. Na het aanbrengen van een tweede cor
rectie op kruisingen met verbindingslijnen boerderijgrond van
niet verplaatste bedrijven bedroeg de theoretische afstandwinst
400 m. Door de stimulans op uitruil en concentratie van grond
bedroeg het totale effect echter 700 m.
Door Van Gelderen (1964) is een nieuwe grafische methode
ontwikkeld die voor de beoordeling van het effect van boerderij-
verplaatsing gunstige perspectieven biedt. Op de details van de
methode zal hier niet worden ingegaan. Het principe komt evenwel
hierop neer, dat gegeven een bepaald wegenpatroon en een bepaalde
boerderijsituering, het optimale toedelingsplan uit een oogpunt van
kavelafstand kan worden opgesteld. Dat wil zeggen, dat uitgaande
van een bepaalde situatie in een gebied de totale kavelafstand voor
alle bedrijven door uitruil wordt geminimaliseerd.
Dit kan worden toegepast op de oude situatie, wat in feite neer
komt op een soort administratieve verkaveling. Daarnaast op de
nieuwe toestand (wegenaanleg), zowel zonder boerderijverplaatsing
als met boerderijverplaatsing. De verschillen in gemiddelde kavel
afstand voor het gehele blok kunnen dan worden berekend. Deze
methode is toegepast op de ruilverkaveling De Zeevang, waar eerst
het wegenstelsel werd ontworpen en later boerderijverplaatsing
in het plan is opgenomen.
In dit veen-weidegebied ten noorden van Edam zijn 27 boerde
rijen verplaatst, die in totaal 20% van de oppervlakte omvatten.
Door de grote oppervlakte water en de vele sloten en het ontbreken
van een wegenstelsel vindt in dit gebied veel transport plaats per
schuit. In figuur 10 is de met de grafische methode berekende
transportrichting en transportintensiteit weergegeven, indien geen
boerderijen zouden zijn verplaatst. Deze methode van afbeelding
geeft reeds een aanwijzing hoe de boerderijverplaatsing eventueel
zou moeten plaatsvinden, namelijk in de richting van transport
stromen.
Figuur 10 geeft ook een beeld van de transportstromen zoals die
