meer terrein wint. Elke methode stelt haar eigen eisen en misschien
mogen we zeggen, dat elke machine of toestel zijn eigenaardigheden
heeft, waarmee men rekening leert houden bij het vervaardigen van
zijn reproduktie- of clichétekening. Ook moet terdege rekening
worden gehouden met de eisen die de moderne afleesmachines aan
het geschrevene stellenook hier misschien voor diverse fabrikaten
verschillend, zoals Elliot, Zebra, IBM, PRD en andere merken. Zo
kan men zich voorstellen, dat men, om de fouten die deze machines
gaan maken door slijtage van het rooster in een of andere buis, met
codes voor cijfers en letters gaat werken, zoals bij morse- of braille
schrift en zoals reeds gebeurt met ponsgaatjes in de kaarten voor
hollerithmachines
Zo lijkt het wel of onze aloude letters en Arabische cijfers niet
meer voldoen aan de eisen van de tijd en zoekt iedere branche haar
eigen letter- en cijfervormen.
Bij de reclame wenst men in de gebruikte letters of cijfers de aard
van het artikel tot uitdrukking te brengen. Op de luchthaven Schip
hol en op het dashbord van vliegtuigen zouden de daar gebruikte
letters en cijfers weinig meer lijken op het gewone schrift.
Ook het Nederlands normalisatie-instituut heeft NEN-bladen
gepubliceerd met verschillende vormen van letters en cijfers voor
verschillende doeleinden, bijv.
NEN 1774, juni 1959: Huisnummerbordjes
NEN 1821, sept. 1961Luchtvaart, cijfers voor wijzerplaten van
vliegtuiginstrumenten en voor nummer
platen
N 27 en N 28, okt. 1919, Techn. tekeningen, lettersoorten en cijfer-
soorten, thans dan vervangen door NEN 3094.
In de typografische wereld zou men de vraag van het publiek
graag aan banden leggen door niet elk gevraagd lettertype te willen
leveren. Toch komt elke lettergieterij die zichzelf respecteert telkens
weer met nieuwe ontwerpen op de markt. Dit ook al omdat drukwerk
voor het ene doel een andere letter vraagt dan voor een ander doel.
Met technische tekeningen is dit in feite ook het geval. Een bouw
kundige tekening is altijd anders beschreven geweest dan een kadas
traal plan. De kaarten van de Rijkswaterstaat hebben wat de
beschrijving betreft een eigen gezicht!
Verder kan de vorm of de stand van letter of cijfer al een code
zijn, zoals men op een kadastraal plan de namen van wegen romein
(rechtop) en de namen van waterlopen cursief plaatst. Evenzo
onderscheidt men de nummers van de vaste punten en de perceel
nummers door resp. blokschrift romein, tweelijnig en schrijfcijfers
cursief, vierlijnig, staartcijfers dus.
In dit opzicht is de commissie in haar keuze niet erg gelukkig
geweest. De cijfers 6, 7 en 9 romein, hebben alle eigenschappen van
dezelfde cursief. Wanneer we twee getallen romein en cursief met
deze cijfers naast elkaar zetten, komt dit wel duidelijk tot uiting.
326
