43
wikkeling op het gebied van plaatsbepaling. De tot nu toe het meest
voortgeschreden techniek van moderne plaatsbepaling is de elek
tronische, die gebruikt maakt van cirkelvormige of hyperbolische
uitgestraalde patronen. De geofysische en inertie-plaatsbepalings-
systemen bevinden zich nog in de kinderschoenenhet gebruik van
satellieten voor nauwkeurige positiebepaling bevindt zich eveneens
nog in een ontwikkelingsstadium. De techniek is ten aanzien van
de vervaardiging van radio-apparatuur voor het bepalen van de
plaats op zee of in de lucht zover voortgeschreden, dat de prijs van
de benodigde ontvangtoestellen voor geen enkele scheep- of lucht
vaartmaatschappij meer een bezwaar behoeft te betekenen. Zo
kon het dus gebeuren, dat enkele jaren na het beëindigen van de
tweede wereldoorlog de zeeman de beschikking ging krijgen over
plaatsbepalingssystemen die hem in staat stelden zijn plaats met
aanzienlijk grotere nauwkeurigheid dan vroeger te bepalen, boven
dien onafhankelijk van het wolkendek en tevens vele honderden
mijlen buiten zicht van land.
Dit had onmiddellijk repercussies voor de hydrografische op
nemingen, aangezien de zeeman plotseling aanmerkelijk hogere
eisen ging stellen aan de zeekaarten waarop hij navigeerde met
behulp van deze plaatsbepalingssystemen. De grote reikwijdte van
deze systemen introduceerde bovendien een ander probleem,
namelijk de geodetische samenhang van grotere gebieden die ver
buiten optisch zicht van elkaar waren gelegen. De zeeman werd
plotseling in staat gesteld zijn plaats op de Nederlandse kust te
bepalen met behulp van een drie- of viertal radiozenders die in
Engeland waren opgesteld en daar vastgemeten aan de nationale
triangulatie. Bovendien was deze zeeman vaak in staat zijn zo
verkregen positie te verifiëren met behulp van visuele peilingen of
hoekmetingen op punten van het Nederlandse driehoeksnet. Dit
probleem heeft de hydrografische dienst van Nederland in de jaren
1946 tot 1952 ernstig bezig gehouden. Behalve dat aanzienlijk
hogere eisen werden gesteld aan de nauwkeurigheid van hydro
grafische opnemingen ver buiten zicht van land, moest tevens een
eerste oplossing worden gevonden voor het probleem van de onder
linge discrepanties tussen verschillende nationale triangulaties, ook
voor gebieden die optisch niet met elkaar konden worden verbonden^
U zult zich daarom kunnen voorstellen dat het bekend worden
van de uitkomsten van de eerste Europese vereffening door de
hydrografische dienst met vreugde werd begroet en dat het met
name deze dienst is geweest, die zich van het begin af aan heeft
verzet tegen het waas van geheimzinnigheid waarmede die ver
effeningsuitkomsten van bepaalde militaire zijde werden omgeven.
Tegen opheffing van die geheimhouding bestond ook niet het
minste bezwaar, aangezien de Amerikanen direct na het bekend
worden van de vereffeningsresultaten begonnen met het uitgeven
van zeekaarten van Europese landen, waarop de kenbare punten
in het Europese stelsel werden gegeven.
