48
c) De heden ten dage ter beschikking van de zeeman staande en
in ontwikkeling of beproeving zijnde elektronische systemen
van plaatsbepaling het noodzakelijk maken om de meetkundige
grondslag van alle zeekaarten te verbeteren.
Het doel van mijn voordracht is het geven van een beschouwing
over de mogelijkheden en toepassingen van elektronische precisie-
systemen voor plaatsbepaling, waaronder de noodzakelijk geworden
bepaling van een meetkundige grondslag voor nautische kaartering
die aan de verhoogde eisen van de kaartgebruikers voldoet.
Aangezien een globale beschrijving van de meeste precisie-
systemen door mij reeds gegeven is in het Lustrumboek 1955-60
van het Gezelschap Snellius, heb ik gemeend de thans beschikbare
tijd te moeten besteden aan de achtergronden die van overheersende
invloed waren bij de ontwikkeling van elektronische plaatsbepalings
systemen ten dienste van kaartering, aan de algemene beperkingen
welke voor al die systemen gelden en aan enkele concrete toepas
singen.
2. De betekenis van navigatiesystemen
Alvorens over te gaan tot de precisie-systemen, lijkt het mij
noodzakelijk eerst iets te vermelden over de belangrijke rol die
navigatie-systemen spelen bij de scheepvaart en in nog sterkere
mate bij de luchtvaart.
Het aantal gebruikers en daardoor afnemers in deze beide
categorieën is zó groot en belangrijk, dat hun eisen en wensen de
wezenlijke stimulans vormen voor verdere ontwikkelingen van alle
vormen van elektronische plaatsbepaling.
Een intensief en snel wegverkeer is slechts mogelijk als alle
deelnemers zowel de wegafbakening als elkaar op redelijke afstand
kunnen zien.
Zeewegen kunnen echter maar in zeer beperkte mate op verge
lijkbare wijze worden afgebakend en luchtwegen in het geheel niet.
De tweede parallel met het wegverkeer is voor beide categorieën de
onderlinge zichtbaarheid. Voor schepen biedt dit geen principiële
moeilijkheden; bij helder zicht kunnen zij de bebakening en elkaar
tijdig zien om aanvaring te kunnen vermijden en bij mist is tijdige
waarneming mogelijk m.b.v. radar.
De hoge snelheden en kleine afmetingen van vliegtuigen maken
tijdige onderlinge waarneming zowel visueel als m.b.v. radar -
onmogelijk of ten minste onvoldoende betrouwbaar; dit bezwaar
geldt vanzelfsprekend onafhankelijk van de lengte van het af te
leggen traject. Voor zover eigen plaatsbepaling mogelijk is, zouden
botsingen alleen kunnen worden vermeden op grond van onderlinge
uitwisseling van posities d.m.v. radiocommunicatie. Op enigszins
druk bevlogen routes stuitte deze methode tot voor kort af op
onoverkomelijke technische en praktische bezwaren.
Dit soort moeilijkheden in het luchtverkeer wordt nog vergroot,
omdat de onderlinge separaties snel veranderen als gevolg van de
