staf voor de nauwkeurigheid gebruikt. Om veiligheidsredenen
wordt het begrip nauwkeurigheid bij de navigatie meestal gebaseerd
°P 95% en 'n enkele gevallen op 99,9% waarschijnlijkheid. Vele op
dit terrein bestaande publikaties moeten met bijzondere voorzich
tigheid worden beschouwd, omdat de systematische fouten dikwijls
buiten beschouwing gelaten zijn of stilzwijgend als van toevallig
karakter worden beschouwd.
Voor hyperbolische systemen neemt het in meters in het terrein
uitgedrukte effect van toevallige en systematische fouten toe met
de afstand tot de basislijnen. De onzekerheid in de plaatsbepaling
wordt daardoor mede bepaald door de spreiding van de hyperbolen
en van hun onderlinge snijdingshoek, welke laatste uiteraard ook
medebepalend is in circulaire systemen.
In beide gevallen komt het er op neer dat men meestal te maken
heeft met soms lang gerekte standaardellipsen, hetgeen het
onmogelijk maakt de nauwkeurigheid in één enkel getal uit te
drukken.
Een belangrijk verschil met de geodesie is dat radio-plaats-
bepaling meestal gevraagd wordt van een bewegend object, zodat
deze gebaseerd moet worden op één enkele waarneming. Een groot
aantal foutenbronnen van over een korte of langere periode toe
vallig karakter moet daarom voor dit doel als systematische fouten
beschouwd worden. Hun grootte is dikwijls moeilijk te bepalen
aangezien zij voor een belangrijk gedeelte veroorzaakt worden door
anomalieën in de propagatie en de instrumentele fouten aanzienlijk
kunnen overtreffen.
Slechts in die gevallen waar nauwkeurige controle op de radio
plaatsbepaling mogelijk is m.b.v. onafhankelijke andere methoden,
kan het effect van deze systematische fouten worden bepaald en
als correcties op de waarnemingen worden toegepast. De princi
piële mogelijkheid daartoe is beperkt tot een smalle zone langs de
kust en deze controles hebben alleen praktische waarde als dit soort
fouten in voldoende mate invariabel is met de tijd.
Het zal dus duidelijk zijn dat al het mogelijke gedaan moet
worden om op grond van een juist inzicht in de vele fysische fouten
bronnen de zenders zodanig op te stellen, dat ongunstige propagatie-
wegen zo veel mogelijk worden vermeden.
Een in de geodesie niet in gelijke mate optredend probleem is,
dat gebleken is dat het nog al eens voorkomt dat de opdrachtgevers
tot een m.b.v. radio uit te voeren kaartering slechts een vaag
begrip hebben van de werkelijke betekenis van het begrip nauw
keurigheid, waarvan toegegeven moet worden dat het inderdaad
niet in enkele eenvoudige bewoordingen omschreven kan worden.
Daardoor worden soms onpraktische en onrealistische eisen gesteld,
zoals bijv. 1 meter nauwkeurigheid voor een kaartering op schaal
1 25 000.
Bij nader onderzoek blijkt dan dikwijls dat voor het beoogde doel
geen wezenlijke behoefte bestaat aan hoge absolute nauwkeurigheid
6o
