66
In het onderlinge verband van een luchtkaartering van dergelijke
gebieden kan tegenwoordig zodanige nauwkeurigheid bereikt
worden, dat de grootste mogelijkheden van de elektronische
plaatsbepaling daar liggen op het terrein van een nauwkeurige
fotonavigatie. Economisch en ook technisch kan dit zeer belangrijk
zijn, doch de praktische toepassing wordt, vanwege de hoge kosten,
veelal beperkt tot die gevallen waarin dergelijke systemen reeds
aanwezig zijn t.b.v. navigatie van schepen en vliegtuigen.
Het zal wel duidelijk geworden zijn dat de in de praktijk uitein
delijk bereikbare nauwkeurigheid in zeer belangrijke mate bepaald
wordt door de fysische factoren die de propagatie beheersen en
dat het effect van deze laatste hoofdzakelijk afhankelijk is van de
golflengte en van het elektrisch geleidingsvermogen van het terrein.
Het met de grondgolf overbruggen van zeer lange afstanden is
alleen maar mogelijk met kilometergolven en de verdere propagatie-
eigenschappen daarvan moeten geaccepteerd worden. Naarmate
de te overbruggen afstanden korter worden, kunnen ook kortere
golven worden gebruikt, doch in de praktijk van radioplaatsbepa
ling worden golven korter dan circa 100 meter minder geschikt,
vanwege de dan toenemende kans op reflecties door aardse objecten.
In alle gevallen van toepassing in landen met intensief radio
verkeer is een smalle zend- en ontvangstband een welhaast alles
overheersende factor bij het verlenen van een zendvergunning.
Alle overwegingen bijeen genomen blijkt er dan ook maar een
zeer beperkt aantal radiotechnische mogelijkheden te zijn om tot
een zo ideaal mogelijk compromis te kunnen komen.
De bij velen bestaande te simplistische opvattingen en de inder
daad zeer eenvoudige techniek van de te verrichten metingen heeft
in vele gevallen geleid tot de keuze van een systeem met niet in alle
opzichten optimale eigenschappen en bovendien heeft e.e.a. meer
malen geleid tot het gebruik van radio-plaatsbepaling door ter zake
onvoldoend deskundigen, waarbij gebrek aan inzicht in de beper
kingen in een aantal gevallen aanleiding gegeven heeft tot teleur
stellende resultaten.
Teneinde de grote potentiële mogelijkheden volledig te kunnen
benutten en onaanvaardbaar ongunstige omstandigheden te kunnen
vermijden, is praktische kennis van de gecompliceerde fysische
problemen een absolute vereiste.
Wetenschappelijk beschouwd, liggen de propagatieproblemen op
het terrein van de fysicus. In de praktijk is of althans dient het de
ervaren hydrograaf en in toenemende mate de geodeet te zijn, die
m.b.v. deze moderne hulpmiddelen het eindproduct in de vorm
van een kaart moet leveren. Ik ben dan ook van mening dat het
tot de taak van de hydrograaf en de geodeet behoort om op grond
van de door de fysicus opgestelde propagatietheoriën een zodanig
praktisch inzicht te hebben of te verwerven dat hij de beperkingen
naar waarde kan beoordelen en wat nog belangrijker is voor
