CARTOGRAFIE
Prof. A. KRUIDHOF,
De cartografie, gezien door een geodeet
Toen de voorzitter van de N.L.F. mij vroeg te spreken over het
onderwerp De cartografie gezien door een geodeet heeft hij daaraan
een merkwaardige uitspraak toegevoegd. Hij zei: „Aan de T.H.
neemt de filosofie óók een steeds belangrijker plaats in". Ik heb dit
opgevat als een aanwijzing van de richting waarin ik mijn gedachten
mocht laten gaan.
Nu moet ik eerlijk zeggen dat dit een lichtpuntje was in het voor
mij in eerste instantie zo duistere onderwerp. Ik kreeg toestemming
een andere weg te volgen dan men gewoonlijk in wetenschappelijke
voordrachten volgt. Men wordt dan pardoes middenin de gedachten-
wereld van de spreker geplaatst, krijgt enkele uitgangsstellingen te
horen en gaat dan met min of meer begrip de ontwikkeling van het
betoog meemaken.
Een andere weg is het volgen van een groeiproces van den be
ginne af. Zo doet de natuur het. Een kind doorloopt in de moeder
alle ontwikkelingsstadia die de evolutie op weg naar het menszijn
heeft doorlopen. Een groeiproces verloopt dus van eenvoudige
levensvormen naar steeds hoger georganiseerde. Steeds meer ver
fijnde organen worden tot één organisch tezamenhorend geheel
ontwikkeld. Maar ook wordt de speciale opdracht van een orgaan
steeds duidelijker gedefinieerd. De speciale taak wordt echter niet
op zichzelf volbracht, doch in samenhang met alle andere specialis
men.
Er is een onderling verband dat boven ieder specialisme afzonder
lijk uitgaat. Maar het bestaan van die band is dan ook voorwaarde
zonder welke het afzonderlijk specialisme ten dode is opgeschreven.
Zo gezien hangt alle leven tezamen, het is een oneindig gevarieerd
samenstel van specialismen.
Een van de eenvoudige organen die zich in dit geheel begon te
ontwikkelen was de geodesie. Het was nog niet de geodetische
wetenschap zoals wij die nu kennen. Het was de gewone landmeet
kunde die ten dienste van belastingheffing en om de eigendoms-
grenzen zeker te stellen in het oude Egypte werd bedreven. Het
jaarlijks overstromen van de Nijl deed de grenzen verdwijnen, het
weer uitzetten van de eigendomsgrenzen door priesters was de
werkzaamheid waaraan de naam geodesie: „Ik verdeel de aarde",
hoogleraar aan de Landbouwhogeschool te Wageningen:
Voordracht gehouden voor de leden van de Kartografische Sectie van het
Koninklijk Nederlandsch Aardrijkskundig Genootschap en de Nederlandse
Landmeetkundige Federatie op n december 1964 te Wageningen.
