97
lijk gerichte cultuur, bracht de herontdekking van Ptolemaeus. Het
geloof in zijn autoriteit was zo groot, dat bijvoorbeeld de foutieve
lengte van de Middellandse Zee, 62°, weer werd overgenomen,
hoewel deze op de portulano's op de juistere lengte, 42°, was af
gebeeld.
Het blijkt dus dat eenvoudige praktische ervaring soms een
juister beeld geeft dan een onkritisch aanvaarde wetenschappelijke
uitspraak.
Eenzelfde praktische geest heeft de bloeitijd die wij de Gouden
Eeuw noemen voortgebracht. De koopmansgeest dreef de schepen
naar alle windstreken. Inlichtingen, verhalen, schetskaarten brach
ten de zeelieden op hun thuisreis mee. De cartografen verzamelden
en verwerkten al deze gegevens, en vatten ze tezamen in de orde van
kaartprojecties. Zo ontstonden de beroemde kaarten uit de 17e
eeuw. Twee namen wil ik noemen. Mercator en Joan blaeu.
Mercator (1512-1594), omdat hij de grondlegger is van een groot
aantal kaartprojecties, waaronder die van de wassende graden. Op
deze projectie is de loxodromische lijn, dat is de lijn die steeds
dezelfde hoek met de meridiaan maakt, recht. Dit was voor de
zeevaart een enorm gemak. Men kon, rekening houdend met de
miswijzing van het kompas, de te varen richting onmiddellijk op
de kaart aflezen.
Mercator was ook de eerste die een verzameling kaarten tot
een geheel bundelde en deze de naam „Atlas" gaf. Zijn atlas ver-
CHARTA NAVIÜATORIA AUCTORIS IHCERT! S£C«U XV ;fj BI0UOTHECA UPSAUENS! CONSEHVfiTA.
