io5
zamelen. Hij zal dan gaan tekenen en schilderen en ik zou zelfs
kunnen zeggen beeldhouwen en tenslotte ligt de kaart op tafel.
Over de techniek van het aandeel dat de geodeet inbrengt, heb ik
niet veel gezegd. Toch is het misschien goed enkele hem vertrouwde
begrippen en werkwijzen te noemen. Een driehoeksnet wordt ge
meten met een theodoliet. Het wordt astronomisch aangesloten.
De lengten van de netzijden worden afgeleid uit een basismeting,
vaak met invardraad, maar ook wordt de geodimeter gebruikt.
Het driehoeksnet wordt verdicht door middel van secundaire
metingen of van langzijdige veelhoeken, gemeten met de geodi
meter, soms met de tellurometer. Verdere verdichting geschiedt
door middel van veelhoeksmeting met theodoliet, vaak gepaard
gaande met optische afstandmeting. De detailmeting wordt meest
al met het prisma volgens de coördinatenmethode, maar ook meer
en meer volgens de poolcoördinatenmethode met de zelfreducerende
tachymetertheodoliet verricht.
Dat u dit toch interesseert, heb ik opgemaakt uit de artikelen
van de heer Schokkenkamp in het kaart-bulletin.
In deze opsomming zult u één techniek hebben gemist, de foto-
grammetrie.
Ik zou op deze methode van meten iets nader willen ingaan,
vooral omdat de luchtfoto meer is dan een geodetisch gegeven.
In de luchtfoto ligt het te kaarteren terrein op uw tafel, veel toe
gankelijker dan de werkelijkheid en soms veel duidelijker waar te
nemen. Het is eigenlijk een ideale kaart, een klein beetje vertekend
en een beetje te algemeen, te allesomvattend. Maar deze kleine be
zwaren heeft men in de loop van een halve eeuw weten op te heffen.
De vervorming van allerlei aard wordt met behulp van voor een
deel terrestrisch bepaalde punten weggewerkt in de nogal inge
wikkelde kaarteringsmachines, die dan een kaart op schaal, indien
gewenst voorzien van hoogtelijnen, uittekenen. Men kan door
middel van de fotogrammetrie aan bijna alle gewenste nauwkeurig
heden voldoen. Vandaar het belang voor technische kaarten,
topografische kaarten en kaartering van gebieden die moeten wor
den ontsloten. Juist voor dit grote deel der wereld, waar men niet
kan wachten op de kaart die met veel moeite en tijd volgens de
klassieke methoden wel te vervaardigen zou zijn, biedt de foto
grammetrie uitkomst.
Maar het is echter niet slechts de geodetische inhoud van de foto
die belangrijk is. Wie de foto leert lezen kan daar veel uit halen van
wat hem voor een bepaalde doelstelling interesseert, vaak meer
dan uit het terrein zelf. Ik noem de bodemkundige, bosbouw
kundige interpretatie, beoordeling van de waterhuishouding, en
niet te vergeten de archeologische vondsten die met behulp van de
luchtfoto mogelijk werden.
Een belangrijk voordeel van de luchtfoto, zelfs ten opzichte van
de meest volmaakte kaart, is dat men door middel van de stereo-
scopie een zeer sprekend ruimtebeeld kan verkrijgen. Waarom maakt
