158
Na een inleiding en probleemstelling worden de formules afgeleid
die het verband aangeven tussen de vorm van het terrein en de
vorm van het stereoscopisch model. Uit deze tranformatieformules
volgen een aantal eigenschappen omtrent rechten en vlakken in
beide systemen. Tevens wordt een uitdrukking gegeven voor de
stereoscopische overdrijvingsfactor (dit is de verhoudingsfactor
tussen de horizontale en verticale schaal van een stereomodel)
Lit deze uitdrukking volgt, dat de overdrijvingsfactor het produkt
is van de basishoogteverhouding en een persoonlijke factor. Laatst
genoemde factor is vervolgens van een achttal waarnemers bepaald
met behulp van geconstrueerde stereofiguren (pyramiden). De
resultaten tonen o.a. aan, dat de persoonlijke factor van waar
nemer tot waarnemer varieert en tevens, dat sterke hellingen
minder overdreven worden waargenomen dan zwakke hellingen.
Indien de stereoscoop wordt voorzien van een kijker, blijken per
soonlijke factor en dus ook overdrijvingsfactor van enkele waar
nemers kleiner te worden.
Naast geconstrueerde stereofiguren is bij het onderzoek tevens
gebruik gemaakt van luchtopnamen, waarin terreinhellingen zijn
bepaald. De foto's kunnen in twee posities onder de stereoscoop
worden bekeken, nl. in een bepaalde positie en 200 gr gedraaid,
waarbij dan beide opnamen moeten worden verwisseld. Het blijkt
dat de positie een rol speelt bij het bepalen van de helling.
Vergelijking tussen de pyramidemetingen en de metingen van
terreinhellingen in een model blijken tot een verschillend resultaat
te leiden. Vermoedelijk hangt dit samen met de beeldinhoud. De
overdrijvingsfactor is, het is reeds eerder vermeld, o.a. afhankelijk
van de basishoogteverhouding. Door luchtopnamen te gebruiken
van hetzelfde terrein maar met een andere basishoogteverhouding
kon nogmaals worden vastgesteld, dat sterke hellingen minder
overdreven worden waargenomen dan zwakke hellingen.
Voor hen, die werkzaam zijn op het gebied der fotoïnterpretatie,
bevat dit proefschrift tal van bruikbare gegevens; voor de foto-
grammetrie in het algemeen betekent het een verruiming van de
kennis omtrent het stereoscopisch zien.
Ir. W. Sonnenberg
