i66
kingstoestel SEG-V van Zeiss-Aerotopograph en een autograaf A 8
van Wild met registratie-apparaat EK-5. Deze beide instrumenten
zijn continu in gebruik en voldoen volledig aan de gestelde ver
wachtingen.
Juist voor het afsluiten van dit verslag vond bij genoemde
dienst nog de aflevering plaats van een stereocomparator PSK van
Zeiss-Aerotopograph met elektromagnetische coördinatenregistreer-
apparatuur Ecomat II.
Het gehele proces om van foto tot kaart te komen is dank zij
gebruikmaking van computers versneld. Tevens is het eindprodukt
(kaart of coördinaat) nauwkeuriger. Aanvankelijk werd gebruik
gemaakt van benaderingsmethoden voor strook vereffening, waar
na de resultaten uit naast elkaar liggende stroken werden ge
middeld. Sedert een jaar wordt de blokvereffeningsmethode Van
den Hout toegepast; hierbij worden alle modellen gemeenschap
pelijk getransformeerd naar het terrestrische stelsel onder gebruik
making van overbepaalde gelijkvormigheidstransformaties. De ver
effening is gebaseerd op de methode der kleinste kwadraten onder
aanname van gelijke gewichten voor alle waarnemingen. Naast
de hogere nauwkeurigheid en de meer homogene resultaten biedt
deze methode nog het voordeel dat het aantal langs terrestrische
weg te bepalen paspunten in het algemeen geringer wordt.
Prof. H. Kasper bericht over de methode in [41]. Een soort
gelijke ontwikkeling betreffende de blokvereffening vond plaats bij
de andere Nederlandse instituten die zich met luchtkaarteering
bezig houden, t.w. de Topografische dienst, de Meetkundige dienst
van de Rijkswaterstaat en de N.V. K.L.M.-Aerocarto.
In de verslagperiode zijn uitgebreide proeven genomen om de
mogelijkheid te bestuderen van de toepassing van fotogrammetrie
voor de bij houding van de kadastrale kaart. De definitieve resul
taten hiervan zijn evenwel nog niet bekend. Wel werd een signali-
seringsproef voltooid. Ir. P. A. Roos berichtte hierover in [42].
Ir. A. Gorjup publiceerde in[43] de resultaten van een onderzoek
naar de nauwkeurigheid van langs fotogrammetrische weg bepaalde
oppervlakten.
In samenwerking tussen het Laboratorium voor Geodesie te
Delft en de N.V. K.L.M.-Aerocarto is een methode ontwikkeld
waarbij het registreren van de waarnemingen bij een radiaal-
triangulatie geschiedt op merkroosterkaarten. Tevens wordt
hierbij gebruik gemaakt van een bandopnameapparaat om verdere
informatie snel te kunnen vastleggen. De methode vindt praktische
toepassing bij de N.V. K.L.M.-Aerocarto, die haar meetresultaten
van meer dan 800 ruiten die waren gemeten met de radiaaltriangu-
lator van Wild, ter beschikking stelde van het Laboratorium voor
Geodesie. Het betrof hier gestabiliseerde opnamen op de schaal van
160 000, vervaardigd met een Wild RC 9-camera. De sluittermen
van de ruiten zoals die in de praktijk worden gevonden, blijken
zeer goed overeen te komen met de volgende kleine foutenbronnen
