387
Men kan uit de tabel enkele interessante conclusies trekken. Uit
de coördinaten van de basispunten t en c leidt men af dat de af
stand tc 329,4 m 87,48 roeden zou bedragen, dat is 0,43 roeden
of ca. 0,5% meer dan Snellius heeft gemeten. Reeds in litt. [2]
(blz. 24 en 34) heb ik als mijn vermoeden uitgesproken dat Snellius
de basis met een oude meetketting heeft gemeten. Door het grote
aantal slijtpuntendat zo'n ketting heeft (ze wordt daardoor te lang),
zou zo'n grote systematische fout in de bepaling van de lengte van
tc mogelijk kunnen zijn.
Neemt men aan dat de coördinaten van a en ezoals die in de
kolommen 5 en 6 van tabel 4 zijn vermeld, redelijk betrouwbaar
zijn, dan kan men uit deze coördinaten en uit de R.D.-coördinaten
van de 5 torens in de kolommen 3 en 4 de hoeken berekenen die
Snellius in zijn basispunten had moeten vinden. De verschillen
met de gemeten waarden geven een indruk van de nauwkeurigheid
van zijn hoekmeting. De resultaten van deze berekening, afgerond
op minuten, geef ik in tabel 5. Ze zijn in meer dan één opzicht
merkwaardig.
TABEL 4
nten
Stelsel xy aange
sloten aan S en Z
Stelsel R.D.
Stelsel x' y' aange
sloten aan
S, Z, L, H en P
V
w
X'
I
Y'
2
X
3
y
4
X"
5
Y"
6
(5-3)
7
(6-4)
8
c
t
a
e
61115,6
61145,3
62088,5
60858,0
1744.7
1416,6
1699,1
1588,0
61115,1
61145,3
62088,3
60857,9
1745.1
1417,0
1699,8
1588,4
S
Z
LH
p
61342,4
60964,0
61284,0
61109,6
61528,9
725.2
3396,2
479,o
4- 681,0
660,9
—61342,42
—60964,00
61286,17
61107,18
—61530,23
4- 725,16
3396,20
473,98
687,57
656,64
61342,8
60963,6
61284,3
61110,0
61529,3
724,6
3396,6
478,4
4- 680,5
4- 660,3
0,4
0,4
1,9
2,8
0,9
0,6
0,4
4,4
7.1
3,7
0,0
0,0
TABEL 5
Basispunt a
Basispunt e
Hoek tussen
ae
(ea)
en
Berek.
gem.
Versch.
Berek.
gem.
Versch.
67° 44'
61° 38'
64° 34'
62° 29'
71° 30'
67° 44'
6i° 38'
64° 34'
62° 29'
7i° 30'
o'
o'
0'
o
o'
83° 21'
81° 28'
83° 27'
88° 56'
78° 33'
83° 20'
81° 29'
83° 31'
88° 50'
78° 33'
1'
1'
4'
6'
3'
5
Z
L
H
P
