plans is dan geen onverdeeld genoegen, wegens de veelal grote
indeling met welke men de te kaarteren figuratie „er in moet
brengen". De werking van het tekenmateriaal en de soms te globale
wijze waarop vroeger de veranderingen werden bijgekaarteerd,
kunnen verantwoordelijk worden gesteld voor deze moeilijkheden.
Dergelijke oude plans kunnen worden hermeten; stuit dit op
bezwaren, van welke aard dan ook, dan zou, indien er goed veld
werk aanwezig is, een herkaartering kunnen plaats vinden. Wil men
eveneens een herkaartering vermijden, dan bestaat er nog de
mogelijkheid de vervormde plans door middel van cartografische
ontschranking grotendeels in de oorspronkelijke vorm terug te
brengen.
Uitdrukkelijk moet worden gesteld dat alleen regelmatige ver
vormingen met behulp van deze methode kunnen worden weg
genomen foutieve kaarteringen kunnen op deze wijze niet worden
hersteld. Indien de vervormingen een onregelmatig karakter hebben
(bijv. in een hoek van de kaart een grotere rek dan in een andere
hoek), kan de kaart in gedeelten met gelijke vervormingen worden
ontschrankt waarna de deel-ontschrankingen weer tot een nieuwe
kaart kunnen worden samengesteld. Dit laatste zal ook het geval
zijn indien behalve een ontschranking een vergroting (bijv. van
i 2500 naar 1 1000) zal moeten plaatsvinden.
Men moet van de cartografische ontschranking niet verwachten
dat oude plans met behulp van deze methode vernieuwd kunnen
worden. Dit kan alleen door hermeting of herkaartering. De carto
grafische ontschranking moet eerder worden beschouwd als een
redelijk middel om het plan te verbeteren en waarvan de resultaten
een tijdelijke betekenis dienen te hebben.
3.1. Raamkaarten
Vervormde raamkaarten kunnen in de oorspronkelijke gedaante
worden teruggebracht door gebruik te maken van een door de
firma Klimsch ontwikkelde methode [4]. Deze methode kan het
beste worden gehanteerd, indien men de beschikking heeft over
een reproduktiecamera van het cartografische type. Dit soort
camera's is geconstrueerd onder andere met het oog op ont-
schrankingsmogelijkheden en bevat draaiingsmogelijkheden van
origineelhouder en objectief, verschuivingsmogelijkheden van het
origineel en een meetruit waarop het ontschrankte beeld kan worden
nagemeten alvorens te worden gefotografeerd. De Fotogram-
metrische dienst beschikt over de Klimsch Super-Autohorika
reproduktiecamera, waarmee grote formaten kunnen worden
verwerkt [2]
Cartografische vervormingen (schrankingen) kunnen worden
gesplitst in hoek- en lengteschrankingen. Hoekschrankingen hebben
tot gevolg dat bijv. de hoeken van het raam van de raamkaart
niet meer recht zijn; lengteschrankingen veroorzaken dat bijv. de
horizontale zijden van het raam een grotere rek of krimp hebben
149
