VERSCHILLENDE
ONDERWERPEN
Statistische dag 1966
Gewoontegetrouw hadden de organisatoren van de Statistische Dag ook
dit jaar weer een fraai, allitererend, motto bedacht: „Sturen met Statistiek".
Sturen was vroeger en is nu nog dikwijls een wat vage zaak, waar men veel van
de intuïtie liet en laat afhangen. Bij de twee uitersten van de schaal, het
gezin en de gehele aardse samenleving zal dit voorlopig nog wel zo blijven,
maar op vele tussenliggende gebieden is de invloed van moderne ontwikke
lingen reeds merkbaar.
Het oude spreekwoord „De beste stuurlui staan aan wal" begint hier zijn
ongunstige betekenis te verliezen; in de ruimtevaart is het al iets bijzonders
als de bemanning zelf moet sturen. Nu is extrapolatie hiervan op andere
gebieden niet zomaar toelaatbaar, maar het is zeker dat technieken die
worden aangeduid met namen als modern bedrijfsbeheer, besliskunde,
operations research, stuurkunde steeds meer zullen worden toegepast. Al
deze methoden berusten kort en heel onvolledig samengevat, op de stelregel:
„denkt aleer gij doet". Dat denken dient dan te steunen op waarnemingen.
De hulp die de statistiek kan bieden is duidelijk, daar zij zich juist bezig
houdt met het verzamelen en analyseren van waarnemingen en dus belang
rijke adviezen kan geven bij het voorbereiden van beslissingen.
Na de opening door de voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor
Statistiek, Dr. Chr. L. Rümke, heeft een tweetal sprekers het besturen met
statistiek nader belicht. Door Ir. Th. P. Tromp, vice-president van Philips
N.V. werden de zgn. micro-economische aspecten in het bedrijf behandeld.
Voor beslissingen op korte termijn, bij de kwaliteitscontrole, worden al vrij
lang statistische steekproefmethoden toegepast. Dat wil niet zeggen dat er
een pasklaar antwoord is voor alle problemen. Het risico van storing mag
ook zeker niet voor alle produkten gelijk zijn. De normale consument zal
eerder een storing in bijv. een radio accepteren dan de P.T.T. een in een
telefooncentrale. Beveiligingssystemen voor spoorwegen moeten nog zwaar
der worden beoordeeld en bij de bemande ruimtevaart is een storing fataal.
Op middenlange termijn wordt de statistiek o.a. gebruikt bij problemen
van voorraadbeheer, produktieplanning en verkoop; dit zijn complexen
met vele stochastische variabelen. Vroeger werd hier veel aan de intuïtie
van de leiders (de „stuurknuppels" zoals de spreker het uitdrukte) over
gelaten; nu is de statistiek in staat optimale handelwijzen met redelijke
nauwkeurigheid aan te geven.
Ook bij het vaststellen van kapitaalsinvesteringen en de ontwikkeling
van nieuwe produkten, problemen die op lange termijn spelen, kan de statis
tiek weliswaar geen uitkomst, maar toch wel enige hulp bieden, ofschoon
het doen van juiste voorspellingen voor de verder verwijderde toekomst
bijzonder moeilijk is.
Tot slot van zijn voordracht maakte de spreker nog een aantal algemene
opmerkingen. De statistiek dient zijns inziens een algemeen element te
worden in de opleiding, speciaal in die voor leidinggevend personeel. Na
deze voor statistici ongetwijfeld prettige uitlating, volgden enkele die,
hoewel algemeen bekend, misschien nuttig zijn nog eens te worden vermeld
Mathematici in een bedrijf dienen ook een praktische inslag te hebben; aan
cijferliefhebbers heeft men niet veel; verder blijft ook mét statistiek risico
bestaan, al is die kleiner geworden. En tenslotte: praktische bruikbaarheid
van wiskundige methoden is belangrijker dan mathematische exactheid,
een redelijke benadering is veelal voldoende.
