Men onderscheidt verschillende soorten contactrasters. Het magentaraster heeft rasterpunten in de kleur magenta. Bij gebruik van een rose filter ontstaat een snellere sluiting van de punten. Deze methode is geschikt voor offset. Geel licht geeft minder snelle sluiting, evenals toepassing zonder filter. Deze methode is geschikt voor boekdruk. Het patraraster is door het I.G.T. ontwikkeld in samenwerking met het Engelse Patra Institute. Het is geschikt voor rasternega- tieven voor offset en voor boekdruk, mits wat dit laatste betreft de cliché's volgens het éénfase-procédé worden geëtst. Het paworaster is bestemd voor negatieven en maakt ook nog verschil in basiscontrast, dwz. het raster is bestemd voor negatieven met kleine of grote toonomvang. Het kettingraster vertoont in de middentonen elliptische punten. De rasterpunten hebben een grijze kleur. Ter voorkoming van moiré-figuren bij combinatiedruk wordt voor magenta het raster 90° gedraaid op de normale richting van het magentaraster. Men verkrijgt met dit raster strakkere middentonen, omdat de sluiting van de rasterpunten in twee fasen geschiedt, eerst aan de uiteinden van de lange assen en later aan de uiteinden van de korte assen van de elliptische punten. Er blijven dus nog twee plaatsen over waar een geringe afbreking van de toonwaarden kan plaatshebben, doch hiervan is weinig te bemerken. De autoscreenfilm heeft een inge bouwd contactraster. Lichte toonwaarden van het model dringen dieper door in de film en door het raster en vormen overlappende punten. De donkere toonwaarden van het model raken nauwelijks de rasterpunten. De scherpte is zo goed, dat tekst en beeld gelijk tijdig kunnen worden gereproduceerd, zonder veel tekeningverlies. c. Plakrasters Bij de plakrasters zijn de lijnen, punten of andere symbolen die de halftonen moeten geven volkomen scherp en dekkend aange geven. De rasters zijn aangebracht op zelfklevende film of papier, voorzien van een folie die als beschermlaag dient en die vóór het plakken gemakkelijk kan worden verwijderd. Het raster wordt, in verband met het contactliggen bij het afdrukken of het maken van kopieën, aangebracht aan de onderzijde van de film. In verband met de geringe dikte van de film kan dit gebeuren met de beeldzijde naar boven, waardoor geen beschadiging van het beeld optreedt. Bij plakrasters op papier wordt het raster op de tekening geplakt, al vorens deze door de camera wordt opgenomen. Rasters in de cartografie In de cartografie wordt veelvuldig gebruik gemaakt van rasters, niet zo zeer om continu verlopende toonwaarden te verkrijgen, als wel ter verkrijging van meerdere tinten in één kleur om het aantal drukgangen te beperken. Vaak kan men zelfs uitgaan van het driekleurenprocédé, waarbij men door het gebruikmaken van 304

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Tijdschrift voor Kadaster en Landmeetkunde (KenL) | 1966 | | pagina 14