3i6
De naam van de hierboven bedoelde „Friese constructeur" is
op het instrument ingegraveerd, nl. „W. Foppes: 1751 Leeu
warden".
Wytze Foppes (Dongjuma), geboren op 16 september 1707 te
Donjum, overleden op 8 februari 1778 te Leeuwarden, was een
„self made man". Bestemd om evenals zijn vader timmerman
te worden, wist hij zich, in hoofdzaak door zelfstudie, in wis- en
sterrenkunde te bekwamen. In 1756 vond hij een magnetometer uit
(waarvan een exemplaar in het Universiteits-Museum te Utrecht
aanwezig is). Foppes observeerde en beschreef in 1761 de passage
van de planeet Venus voorbij de zon. Van hem zijn diverse thans
nog bewaarde instrumenten afkomstig. Zo bijv. bezit het Neder
lands Historisch Scheepvaart-Museum te Amsterdam een door
Foppes gemaakt hoekinstrument (zgn. Hollandse cirkel) met
transversaal-verdeling, terwijl zich in het Friese Museum te Leeu
warden een kleine door hem vervaardigde telescoop bevindt. Ook
zijn diverse publikaties (o.a. Wonderwerken der Natuur, Leeuwar
den 1756) van hem afkomstig x).
/T*
•t-ncii
ruususu tui
i arc nine *Ji. cr/tfc f
'l ric/nst rurnctvOi»t
rf-,\ no sue f~neen ntA
V J don.u 7't'l M
Afb. 2. Het opschrift op het deksel
L'inscription. sur le couvercle
b Zie nader M. Rooseboom, Bijdrage tot de Geschiedenis der Instrument-
makerskunst in de Noordelijke Nederlanden tot omstreeks 1840. (Mede
deling Nr. 74 uit het Rijksmuseum voor de Geschiedenis der Natuurweten
schappen, Leiden 1950, blz. 66-67.)
