aangebrachte cirkelrand 1). Deze heeft twee symmetrische helften.
Bovenaan staat nul, onderaan (ongeveer) 14. De getallen (hier te
noemen m, uitgedrukt in honderdsten) blijken zo te zijn verdeeld,
dat sin y 1 m. Staat bijv. de wijzer verticaal omlaag, dan
leest men af: 14, dus sin y 1 °>14 0,86, of y ca- 6o°;
inderdaad blijkt de kijker dan deze stand in te nemen.
Het vlak bij deze cirkelrand aangebrachte kompas dient blijkbaar
alleen ter algemene oriëntering in het terrein en wordt niet recht
streeks ingeschakeld bij de metingen.
C. Afstandmeting
Thans rest het bepalen van de afstand b. (De zeer geringe
op grond van de hoogtemeting aan te brengen lengtecorrecties
worden blijkbaar verwaarloosd). Deze bepaling geschiedt door het
meten van de parallax (zie schets 3).
Heeft men lens C met zijn middelpunt precies op A gericht, dan
zal men A in lens C' (waarvan de optische as precies evenwijdig is
met die van C) niet in het middelpunt zien, doch een stukje rechts
daarvan, waarbij
tg 8 d b, of b d cotg 8.
De afstand d (de basis) bedraagt 393 mm, d.i. zeer nabij 0,1
Friese koningsroede van (theoretisch) 3,912 meter.
De parallax 8 wordt zelf niet gemeten, doch de afstand b recht
streeks afgelezen op de grote ronde plaat fi, en wel op de binnenste
8 cirkelvormige schaalverdelingen; deze cirkels vallen binnen het
bereik van de brede wijzer W3, waarop een verdeling 1 2
8 is ingegraveerd (w3 is blijkbaar de „wijser a" van de hierboven
geciteerde toelichting). Bij het draaien brengt w3 een aantal tand
wielen in beweging, waardoor de horizontale slede slh (rechts van
322
Afb. 6. De bovenste verdieping (na opklappen van het deksel)
L'étage supérieur (le couvercle levé)
1) Afb. 6. (ten dele overdekt door het later te bespreken reken-
toestel met kwadrant).
