297
diensten, onder invloed van de massaproductie, een verandering
ondergaan door het invoeren van de door een rekenautomaat
gestuurde coördinatograaf. Het gebruik van dit instrument ver
onderstellen we als voldoende bekend.
Voor het tekenen van krommen waarvan de vergelijking in x en y
of in cp en X is gegeven, staan de tekenautomaten ter beschikking.
In Nederland wordt deze techniek in drie diensten toegepast.
De belangrijkste, thans in gebruik zijnde elektronisch bestuurde
coördinatografen en tekenautomaten zijn o.m.
E-51 (Concord Control Inc.; Technitron)
Graphomat (Zuse; N.V. Hagen)
Coragraph (Contraves; Gebr. Van Swaay)
Coradomat (Coradi; Gadella)
Calcomp (California Computer Products Inc.; A.N.R.U.)
Met bovengenoemde coördinatografen kunnen in coördinaten
berekende punten automatisch worden gekaarteerd, terwijl zij
tevens zowel rechte als kromme lijnen in potlood of inkt kunnen
tekenen of graveren. Van de kromme lijn wordt tussen twee punten
van deze lijn de koorde getekend. Om een vloeiende lijn te verkrijgen,
zal een groot aantal van deze koorden moeten worden getekend.
Het te berekenen aantal punten in de kromme (dus de lengte van
de koorden) is afhankelijk van de kromtestraal van de boog en de
grootte die men de pijl van de boog toestaat. Het invoeren van
gegevens kan geschieden door middel van magnetische band, pons-
band of ponskaarten. Ook is het mogelijk om bijv. de Graphomat,
de Coragraph en de Calcomp rechtstreeks aan een computer te
koppelen.
De afmetingen van de tekentafels variëren van 1.00 X 1.00 m
tot 1.30 x 1.60 m. De tekenstift of pen beweegt langs twee lood
recht op elkaar staande assen.
Van de Calcomp bestaat behalve de uitvoering met een normale
horizontale tekentafel ook nog een constructie met een draaiende
trommel, die het te betekenen papier in y-richting heen en terug,
langs de stift, kan transporteren. De stift kan in ^-richting, dus
loodrecht op de richting van het materiaal, heen en weer bewegen.
Deze Calcomp-apparatuur is in twee uitvoeringen leverbaar nl. met
een trommelbreedte van ca. 30 cm en met een breedte van ca. 75 cm.
De elektronische tekentafels tekenen de lijnen in zgn. stappen
dwz. een stapje in de y- en een stapje in de ^-richting. Aanvankelijk
waren deze stapjes duidelijk zichtbaar, doch bij verdere ontwikke
ling heeft men thans bereikt dat de stapjes zonder vergrootglas
nauwelijks meer waarneembaar zijn. Hoewel vermoedelijk wat
overbodig, is het mogelijk toch interessant er nog op te wijzen, dat
men met de elektronische tekentafel ook in staat is letters en cijfers
te tekenen. Elk cijfer en elke letter kan men immers opbouwen uit
een groot aantal rechte lijnstukjes.
