Tabel 8.
Tabel 9
De lengten van de zijden op de conforme bol [r 6382650 m)
zijn zowel in hoekmaat als in lengtemaat gegeven (meters en roeden).
Bovendien is vermeld de lengte van het gedeelte BzV van de parallel
cirkel van Bergen op Zoom. Het is een cirkel met straal r cos ^sz-
Een secunde op een grote cirkel van de bol heeft een lengte van
30»94396o m. De lengte AlBz komt precies overeen met het bedrag
dat ik daarvoor op blz. 22 op geheel andere wijze reeds had gevonden.
De door Snellius niet in rekening gebrachte afstand QV is 98,7 m
(26,2 roeden). Het is duidelijk dat de zeer grote fout die hij maakt
in de bepaling van BzQ te wijten is aan de grove fout in de oriëntering
van zijn driehoeksnet.
Het is interessant te vermelden dat op blz. 196 van het Brusselse
exemplaar van de E.B. voor de afstand AlBz 34626,2 roeden wordt
berekend. Toevallig komt dit bedrag de juiste waarde 34635,9 roeden
(tabel 9 kolom 4) wel zeer dicht nabij. Toevallig, omdat de vele
wijzigingen die Snellius in de hoeken van zijn driehoeksnet heeft
aangebracht soms verbeteringen maar ook vaak verslechteringen
betekenen. Als voorbeeld van zo'n verslechtering heb ik de hoeken
van de driehoek LUD reeds genoemd. Daar hij echter noch in
de alles beheersende breedtebepalingen noch in de wat minder
belangrijke oriëntering van zijn driehoeksnet enige verandering
heeft aangebracht blijft het resultaat van zijn graadmeting weinig
bevredigend. Het doet dan ook in onze tijd belachelijk aan dat hij
op blz. 212 e.v. van zijn boek met het getal n in 32 cijfers achter
de komma de omtrek, de oppervlakte en de inhoud van de aarde
in 20 cijfers achter de komma berekent [28].
33
Punten
Geografische
coördinaten
BolcoÖrdinaten
9
A
Y
l
1
2
3
u
5
0 11
0 1 11
0 1 11
0 n
Al
52 38 00,966
-0 38 36,195
52 35 52,640
- 0 38 37,296
Bz
51 29 43,297
- 1 05 57,872
51 27 40,207
- 1 05 59,753
V
51 29 43,297
- 0 38 36,195
51 27 40,207
- 0 38 37,296
Zijden
Lengten volgens R.D.
Lengten
E.B.
(roeden)
hoekmaat
(secunden)
meters
roeden
1
2
3
4
5
Al Q
4089,244
126537,4
33600,0
34018,2
QV
3,189
98,7
26,2
Al Bz
4215,324
130438,8
34635,9
34710,6
BzQ
1023,318
31665,5
8408,3
6898,4
BzV
1 642,457
31665,7
8408,3
