99
ring in de methode zeer moeilijk, vaak zelfs onmogelijk. Er werd
dan ook besloten alle berekeningen uit te voeren met een digitale
rekenmachine die uitsluitend de dienst „Topografie en Berekeningen"
ten dienste zou staan. Dit laatste standpunt kan zeker worden be
twist. Is het beter één grote centrale rekenmachine te gebruiken
ofwel verschillende diensten met een middelgrote rekenmachine
uit te rusten? In ons geval werden de laatste twee jaar gemiddeld
210 rekenuren per maand geregistreerd; dit is een toestand die
onze zienswijze volledig rechtvaardigt.
Als schaduwzijde van deze opvatting moet echter worden gezegd
dat lange rekenprogramma's één of meer malen moeten worden
afgebroken in verband met het beperkt inwendig geheugen van de
middelgrote rekenmachine. Hieromtrent straks een voorbeeld.
De numerieke fotogrammetrie wordt toegepast op twee manieren:
1. Met behulp van analogonrestitutieapparatuur.
2. Met behulp van analytische restitutieapparatuur.
De twee methoden worden parallel toegepast. In het eerste geval
begint de numerieke methode na de inwendige en de relatieve
oriëntering. In het tweede geval na de inwendige oriëntering.
Het restitutie werk, kort samengevat, verloopt als volgt. Achter
eenvolgens worden in het apparaat bepaald de coördinaten van:
a. 4 punten, gegeven door de randmerken, om het zwaartepunt
van de plaat te kunnen bepalen;
b. 6 punten voor de relatieve oriëntering;
c. 4 a io punten voor de absolute oriëntering en het op schaal
brengen
d. alle basispunten
e. alle detailpunten.
5. Opstellen van de rekenprogramma's
De machine waarover de dienst beschikt is van het type I.B.M.
1620 met 20 000 decimale cijferplaatsen. Deze machine heeft voor
ons eigenlijk een te beperkte capaciteit, hetgeen heel wat moeilijk
heden met zich brengt wanneer het gaat om omvangrijke program
ma's. De verschillende onderdelen van het rekenprogramma voor
uitwerking met de stereocomparator worden nu kort beschreven.
5.1 Inwendige oriëntering
De coördinaten van de hiervoor onder a, b en c genoemde punten
worden getransformeerd in coördinaten t.o.v. het zwaartepunt van
de plaat en verbeterd voor de atmosferische refractie, de aard-
kromming en de vertekening van het objectief. Vervolgens gaat
men over naar de gereduceerde machinecoördinaten (delen door
die op ponsband worden uitgevoerd.
