196
dige controle, soms zal deze controle uit een herhaling van de meting
worden verkregen.
Ea. De Geodimeter geeft enkele controles tijdens de meting en een
driematige meting van de afstand. Hoewel hiermee slechts
een berekeningstijd van ongeveer vijf minuten is gemoeid,
zal men deze niet altijd direct uitvoeren. Toch is het aanbe
velenswaard de berekening in het veld te laten uitvoeren,
desnoods op een later tijdstip van de dag.
Eb. De Tellurometer geeft weliswaar enkele controles op de aflezing
door herhaling, maar als externe omstandigheden de meting
ongunstig beïnvloeden wordt dit tijdens de meting niet altijd
bemerkt.
Ec. De basisbaakmeting geeft geen inzicht in het resultaat. Het
aantal foutenbronnen is echter zeer beperkt: fouten in de
hoekmeting worden gesignaleerd door 4- of 8-voudige herhaling,
te grote afwijkingen dooi een te hoge waarde van [vv], die ter
plaatse moet worden berekend. Een fout die kan worden
gemaakt, is het niet loodrechtstaan van de basisbaak op de
basisrichting. Vandaar dat het een goed voorschrift is de
meting op de baak tweemaal onafhankelijk te verrichten, door
verwisseling van baak en instrument. Op beide standplaatsen
kan dan worden volstaan met de helft van het gebruikelijke
aantal series.
Ed. De dubbelbeeldmethode geeft directe controle door de methode
te volgen die reeds eerder werd vermeld: van ieder deelstuk
wordt de lengte tweemaal onafhankelijk bepaald door het
gebruik van twee baken op bekende onderlinge afstand.
Ee. De meetbandmeting geeft directe controle op fouten door
vergelijking van heen- en terugmeting. Door de afhankelijkheid
van het terrein is deze niet beslissend voor kleine afwijkingen.
F. De instrumentkosten
Aanschaffingsprijs, afschrijving, onderhoudskosten en restwaarde
zullen factoren van betekenis zijn bij de beoordeling van meet
instrumentarium voor de praktijk. Daar bij landmeetkundig
(terrestrisch) werk de personeelskosten zullen overwegen, zal bij
inzet van duurdere instiumenten de winst uit tijdsbesparing
moeten worden verkregen.
De instrumentkosten van het besproken instrumentarium lopen
nogal uiteen. Een moeilijkheid om voor een vergelijking bedragen
te stellen, is echter het feit dat de lengtemeting niet op zichzelf
kan worden beschouwd, maar steeds in combinatie met hoekmeting
zal worden verricht. Indien het betreffende instrument geen hoek-
meetmogelijkheden biedt, zal daarom, voor een vergelijking, de
