354
combinatie slechts 14 invoergegevens nl. de patroonconstanten
Xm, Ym, Xsi, Ysi, X en k, de kaartconstanten Xi, Y1, 1T4, m en n
(lengte en breedte van het af te beelden gebied) en de kaarteer-
constanten S (schaalgetal), AL (lane interval) en t (tolerans voor
afstand tussen boog en koorde).
Bij afzonderlijk programma-onderdeel worden kaartrand, coördi-
natenkruisjes van het terrestrisch stelsel met noordpijljes en de
becijfering van het rechthoekig en hyperbolisch net eveneens
automatisch aangebracht.
Verschillende aspecten van Hi-Fix patronen zullen nu worden
belicht aan de hand van praktijkvoorbeelden.
Hi-Fix IJmuiden
De eerste toepassing van Hi-Fix in Nederland vond plaats ten
behoeve van de uitbreiding van de havenmond IJmuiden. Voor de
constructie van de onderbouw der nieuwe havendammen ter lengte
van 2200 m en 1200 m vanaf de reeds 1100 m in zee stekende oude
pieren werden de stortposities der onderlossers, geladen met
basaltblokken met behulp van Hi-Fix bepaald en werden de zink
stokken op de goede plaats gebracht. De bovenbouw der nieuwe
pieren werd geconstrueerd met behulp van conventionele terres-
trische plaatsbepaling vanuit de oude pieren waarbij de juistheid
van de op Hi-Fix gebaseerde ligging der onderbouw aan het licht
kwam. Peilingen, metingen van stroomsnelheden en zandtransport
konden regelmatig en over uitgestrekte gebieden ook buiten de
havenmond plaats vinden vóór, tijdens en na het eigenlijke con
structiewerk, dank zij het Hi-Fix plaatsbepalingssysteem.
In 1961 werd een zendercombinatie opgezet met de Master in
IJmuiden, de Noord Slave in Wijk aan Zee en de Zuid Slave in
Bloemendaal. Er bleek echter aan deze configuratie een praktisch
nadeel verbonden. Afgezien van het storend effect van nabije
scheepsbeweging op de ontvangende decometers aan boord van het
metende vaartuig bleek eveneens de uitzending van de Master te
worden gestoord door de schepen, die de haven in en uitvoeren.
Er trad dus een lokaal en een algeheel patrooneffect op. Deze
storing is wel van tijdelijke aard, zodat het normale patroon
spoedig weer wordt hersteld, maar gezien de verwachte komst van
de hefkraaneilanden voor de constructie van de bovenbouw heeft
men zich bezonnen over de mogelijkheid tot opheffing van althans
de storing van het gehele patroon (Fig. 6).
Experimenten toonden aan, dat dit laatste kon worden verholpen
door een andere zenderopstelling, waarbij de Master meer landin
waarts werd geplaatst. Deze zenderpositie geldt sinds 1964 nog
steeds, de Master in Assendelft, de Noord Slave in Egmond aan Zee
en de Zuid Slave in Zandvoort (Fig. 7).
De remedie tegen deze kinderziekte is belangrijk geweest voor het
projecteren van latere Hi-Fix systemen. De figuren van de patronen
