365
De geodetisch ingenieur moet in deze fase ook grondverzet met
grote precisie gaan berekenen. Deze berekeningen immers zijn
belangrijk voor de economie van het project en dienen ook als
basis voor betalingen aan aannemers. Vroeger was de voornaamste
handeling hiervoor het meten van profielen in het veld. Aangezien
dit tijdrovend is en de voortgang van de constructie hindert
of soms verhindert maakt men tegenwoordig gebruik van een
combinatie van veldmetingen en fotogrammetrie, of zelfs alleen van
(terrestrische en/of lucht) fotogrammetrie. Dit laatste heeft tevens
het voordeel, dat de situatie in het terrein op één bepaald moment
wordt gefixeerd en geregistreerd. De topografie op dat moment
kan te allen tijde opnieuw te voorschijn worden gebracht om
profielen en berekeningen te controleren. Dit kan vooral van belang
zijn in juridische geschillen over betalingen. Dc berekeningen
worden zo nodig met behulp van elektronische machines verricht.
Tenslotte kan het ook nodig zijn om landmeetkundig werk te
verrichten voor het juist functioneren en het onderhoud van de
werken. Hiertoe behoren bij voorbeeld deformatiemetingen aan
bouwwerkengeregelde controlemetingen van vaste punten in
gebieden waar aardverschuivingen dammen en stuwmeren be
dreigen periodieke lodingen om verzilting te controleren in havens
enz. Zij dienen in de eerste plaats als veiligheidsmaatregel; in de
tweede plaats kan van deze metingen gebruik worden gemaakt
als gegevens voor nieuwe ontwerpen.
Een gedetailleerde bespreking van al deze typen metingen bij
de constructie van verschillende soorten technische werken zou
onmogelijk zijn in de tijd die mij hier is toegemeten. Ik heb daarom
besloten u, aan de hand van het schema dat ik zojuist heb uitge
werkt, te laten zien hoe het landmeetkundig werk zich ontwikkelt
bij de bouw van een betonnen dam, het bijbehorende krachtstation
en de hoogspanningsleiding die de opgewekte elektrische stroom
afvoert.
Het doel van dit project is dus om water, dat in beekjes en
riviertjes en tenslotte in een rivier van de toppen van een bergketen
naar beneden stroomt te verzamelen in een stuwmeer, dat zal worden
gevormd door de bouw van een dam. Vervolgens zal het water via
een korte tunnel door een krachtstation worden geleid. Vandaar
loopt de hoogspanningsleiding naar de bewoonde centra.
De plaats van de dam is nader bepaald op een kaart op schaal
1 15000 (ongeveer). Nadere bijzonderheden konden worden
onderzocht op een kaart 1 2500, terwijl voor het ontwerpen van
het bouwwerk zelf een kaart 1 600 werd gebruikt.
Het ontwerp wordt nu ingekaarteerd in de bestaande kaart
(fig. 1), de as wordt vastgelegd en op voorlopige wijze uitgezet in
het veld, in dit geval met een veelhoek gemeten met een basisbaak.
Nu moet men in principe gaan oppassen, omdat men hoeken meet
onder grote hellingen en men in dit soort terrein schietloodaf
wijkingen kan verwachten. Een onderzoek wijst uit dat de invloed
